بهداشت عمومی دندان، حوزه ای از دندانپزشکی است که به ارزیابی نیازهای بهداشتی دندان و چگونگی
رفع این نیازها توسط مراقبت های بهداشتی دندانی مربوط می شود.
آمارهای به‌دست‌آمده از سازمان بهداشت جهانی نشان می‌دهد برخلاف تأکیدی که نسبت به
رعایت بهداشت دهان و دندان می‌شود، درصد زیادی از افراد دنیا با مشکلات مربوط به دندان و
بیماری‌های لثه دست و پنجه نرم می‌کنند و این موضوع در گروه‌های فقیر و محروم جامعه نیز بسیار شدیدتر است.
در ادامه به حقایقی جالب در مورد سلامت دهان و دندان اشاره شده است.
- بین 60 تا 90 درصد از کودکان مدرسه‌ای حداقل یک دندان پوسیده دارند.
- تقریباً 100 درصد بزرگسالان حداقل یک دندان پوسیده دارند.
- بین 15 تا 20 درصد بزرگسالان بین 35 تا 44 سال از بیماری‌های شدید لثه رنج می‌برند.
- حدود 30 درصد از افراد بین 65 تا 74 سال هیچ دندان طبیعی ندارند.
- در بیشتر کشورها از هر 100 هزار نفر 1 تا 10 نفر به سرطان دهان مبتلا هستند.
بهداشت دهان و دندان شامل تشخیص سلامتی دهان و بهبود آن درمیان جوامع و نه فقط در اشخاص است.
یکی از موضوعات بحث‌برانگیز در خصوص بهداشت دهان و دندان، فلوئورید کردن آب آشامیدنی است. همچنین،
دهان شویه‌های تبلیغاتی نیز یکی از موضعات مهم این رشته به‌شمار می‌رود زیرا بعضی از مطالعاتی که در
این رابطه صورت گرفته، سرطان دهان را به استفاده از آنها ربط می‌دهد. نتایج یک مطالعه جدید نشان می‌دهد
که رعایت بهداشت دهان نه تنها برای سلامت دندان‌ها ضرورت دارد، بلکه برای سلامت قلب و مغز و پیشگیری
از سرطان نیز حیاتی است. محققان با مطالعه روی بیمارانی که به دلیل سکته حاد مغزی در بیمارستان بستری شده
بودند، اطلاعات خود را در زمینه ارتباط برخی انواع سکته مغزی با نوعی باکتری دهانی به نام
cnm-positive Streptococcus mutans افزایش دادند.
علائم مربوط به مشکلات دهان و دندان
مشکلات دهان و دندان یک شبه ظاهر نمی‌شوند و در بسیاری از مواقع بی‌توجهی و عدم درمان به
موقع موجب ایجاد مشکلاتی جدی در بهداشت دهان و دندان می‌شود. به‌طورکلی پیشنهاد می‌شود که سالانه
2 بار دندان‌های خود را به دندانپزشک نشان دهید و مطمئن شوید که مشکلی جدی در دندان‌هایتان وجود دارد.
با بروز کوچک‌ترین مشکل در دندان‌ها باید به سرعت نسبت به درمان اقدام کنید تا پوسیدگی‌ها و مشکلات دندان
تشدید نشود. اما مهم‌ترین علائم مربوط به مشکلات دهان و دندان چیست؟ در ادامه به برخی از مهم‌ترین
علائم هشداردهنده مشکل دهان و دندان اشاره شده است
علت بیماری‌های دهان و دندان
مشکلات مربوط به دهان و دندان معمولاً تجمع باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها در دهان می‌شوند.
هر چند که مقدار کم این باکتری‌ها و ویروس‌ها بی‌ضرر است، اما عدم رعایت بهداشت دهان و دندان و تشدید
مشکلات دندان می‌تواند باکتری‌های تولید کننده اسید را در دهان افزایش دهد و مشکلات جدی‌تری را
ایجاد کند. اسیدی شدن فضای دهان می‌تواند به مینای دندان آسیب وارد کند و حفره‌های دندانی را افزایش دهد.
ه نظر می‌رسد که شیوه‌های زیادی برای جلوگیری از پوسیدگی دندان وجود دارد که هنوز شناخته نشده است.
حتی با وجود فلوئورید کردن و رعایت بهداشت دهان، باز هم پوسیدگی دندان جزو بیماری‌های مرتبط
با غذا محسوب می‌شود که همهٔ خانواده‌ها گرفتار آن می‌شوند و از نظر اقتصادی تحت تأثیر هزینه‌ای
برابر بیماری‌هایی چون حملهٔ قلبی، دیابت و چاقی قرار می‌گیرند.
با این حال روش‌های آسانی برای جلوگیری از پوسیدگی دندان‌ها وجود دارد، مانند طرح‌های ملی
که در آمریکا صورت می‌گیرد. طبق نتیجه‌ای که از این طرح‌ها گرفته شد، حداقل دو بار در روز جویدن فورم
خاصی از خمیردندان باعث کاهش اسید باقی‌مانده از تجزیهٔ مواد غذایی روی دندان‌ها می‌شود، اسید آنها
را خنثی کرده و در نتیجه منجر به پاک شدن دندان‌ها پس از خوردن غذا می‌شود.
همهٔ پوسیدگی‌ها بخاطر حبس غذا بین دندان‌ها و تبدیل شدن به اسید صورت می‌گیرد. با اینکه ۹۵٪
غذاها پس از هر وعده غذایی بین دندان حبس می‌شود ولی ۸۰ ٪ پوسیدگی‌ها در شیارها و فرورفتگی
های سطح جونده ، دندان است . جایی که مسواک و خمیر دندان فلوئورید به آن دسترسی ندارد.
پوشش‌های دندان ، که سطح شیارهای جونده دندان را می پوشاند.مانند سدی عمل می‌کند که مانع
حبس غذا و تبدیل شدن آن به اسید و خوردگی دندان‌ها می‌شود. این پوشش‌ها درصد تأثیری مانند فلوئورید
کردن دندان‌ها دارد و از ۸۰ ٪ پوسیدگی‌ها جلوگیری می‌کنند.
جویدن فیبر بعد از هر وعده، مانند کرفس، باعث می‌شود که کربوهیدرات غذاهایی که بین شیارها گیر کرده
را رقیق سازد، اسید حاصل از آنها را خنثی کند و دندان‌ها را حتی بهتر از جویدن خمیر دندان‌های مخصوص
یا آدامس تمیز کند.
جویدن خمیردندان بعد یا قبل مسواک زدن منجر به این می‌شود که سطوح مستعد پوسیدگی، سطوح بین
دندان‌ها و شیارهای سطح دندان را که دور از دسترس الیاف مسواک هستند، توسط فلوئورید تمیز شود.
ما هم‌اکنون راهای پیشگیری از پوسیدگی دندان را می‌دانیم ولی هدفمان این است که این روش‌ها را ساده،
آسان و در دسترس همگان قرار دهیم.
بهداشت عمومی دهان و دندان، حوزه‌ای است که براساس پیشگیری از پوسیدگی دندان‌ها و بیماری‌های
پریو (بیماری لایه‌هایی که دندان را دربردارد) قرار گرفته. بهداشت دهان و دندان توسط طرح‌هایی با بودجه‌های
دولتی بیشتر تمرکز خود را روی دانش آموزان مدارس دولتی قرار داده است. زیرا این اعتقاد وجود دارد که
دانش آنها در زمینهٔ بهداشت دهان تنها راهی است که منجر به بهبود سلامت دهان و دندان در جامعه می‌شود.
در گذشته، الگوهای این طرح شامل بازدید سالانهٔ دندانپزشکان به مدارس و آموزش طرز صحیح مسواک زدن
به آنها بود. در دههٔ ۱۹۷۰، این طرح نیاز به الگوهایی پیچیده‌تر و پیشرفته تر داشت. در این مرحله، دندانپزشکان
هفته‌ای یک جلسهٔ یک ساعته به مدرسه‌ها می‌رفتند و توضیحات و راهکارهایی در این حوزه ارائه می‌دادند،
همچنین به سؤالات دانش آموزان در این خصوص پاسخ می‌دادند. این طرح با همکاری دندانپزشک، بهداشت کار
دهان و دندان و با کمک معلم‌هایی که از قبل تحت آموزش قرار گرفته بودند، اجرا می‌شد. همچنین برنامه‌های
تصویری ویژه‌ای به والدین بچه‌ها داده می‌شد تا آنها نیز تشویق به یادگیری در این زمینه شوند.
در مقیاسی بزرگتر، سرویس بهداشت عمومی دهان و دندان علاقه‌مند به بهبود سلامت دهان در جوامع پرجمعیت است.
نتیجهٔ آزمایش‌های سرویس سلامتی عمومی آمریکا منجر به افزودن فلوئورید به آب آشامیدنی شد. همچنین
در اواسط دههٔ ۱۹۴۰ سرویس نامبرده، این آب را به آمریکایی‌های بومی و اسکیموهای آلاسکا می‌داد.
بهداشت عمومی دندان از سال 1950 توسط انجمن دندانپزشکی آمریکا به عنوان یک تخصص شناخته شده است
و به عنوان یک رشته منحصر به فرد و غیر بالینی در نظر گرفته می شود که بر بهبود سلامت دندان و دهان در بین
جمعیت ها و نه در بین افراد تمرکز دارد. متخصصان در این زمینه عمدتاً برای مراکز مراقبت های اولیه و مقامات
بهداشتی کار می کنند، اگرچه برخی از آنها پست های آکادمیک را در وزارت بهداشت یا دانشگاه ها به عهده می گیرند.
کارشناسان بهداشت عمومی دندان، رهبری و راهنمایی را در زمینه هایی مانند دندانپزشکی مبتنی
بر جمعیت، پیشگیری از بیماری، ارتقای سلامت دندان و نظارت بر سلامت دهان ارائه می کنند.
ارزیابی دندانپزشکی مبتنی بر جمعیت و اینکه چگونه عمل بهداشت دندان
نیازهای جوامع را برآورده می کند.
نظارت گسترده بر سلامت دهان و دندان از جمله نظارت بر مشکلاتی مانند
سرطان دهان و مصرف دخانیات.
جمع آوری داده ها در مورد بروز بیماری های دندانی و دهانی در بین جمعیت ها،
برای کمک به سیاست گذاران برای افزایش آگاهی از این مشکلات و ابداع استراتژی های مناسب.
مراقبت جامعه محور برای پیشگیری از بیماری های دندانی و ارتقای سلامت دندان.
نگهداری از سیستم شبکه ایمنی بهداشت دندان.
توسعه یک رابطه سودمند بین مدل های مراقبت عمومی و خصوصی.
در سال 2011، انجمن دندانپزشکی بریتانیا (BDA) سندی را در حمایت از کتاب سفید وزارت بهداشت زندگی
سالم، افراد سالم ارائه کرد. سند آینده بهداشت عمومی دندانپزشکی BDA از تقویت سلامت عمومی
با ارائه راهنمایی و مشاوره در مورد اینکه چگونه عمل بهداشت دندان می تواند در بهبود و محافظت از سلامت
موثر باشد، حمایت می کند
استراتژی دولت «زندگی سالم، افراد سالم» مدعی است «عصر جدیدی برای سلامت عمومی،
با اولویت بالاتر و منابع اختصاصی… کمک به مردم برای زندگی طولانی‌تر، سالم‌تر و رضایت‌بخش‌تر و
بهبود سلامت فقیرترین افراد، سریع‌ترین» را نشان می‌دهد. برای رویارویی با این چالش ها، اعضای
بهداشت عمومی دندانپزشکی BDA چندین حوزه از نیروی کار بهداشت عمومی را شناسایی کرده اند که به
عنوان بخشی از تعهد آنها به بهبود سلامت دهان و دندان در سراسر کشور نیاز به توسعه دارند.
این دوازده حوزه در زیر خلاصه می‌شوند: حمایت از استراتژی سلامت عمومی دندان‌ها که در حال حاضر وجود دارد
و اطمینان از مطابقت آن با استراتژی بهداشت عمومی دولت. اطمینان از اینکه هر ساختار یا تابلوی
جدید ایجاد شده به اندازه کافی توسط مشاوران پشتیبانی می شود. اطمینان از تطابق بودجه های
تخصیص یافته با نیازهای مختلف استراتژی بهداشت عمومی دندانپزشکی. بودجه های بهداشت
عمومی و تعداد کارکنان تعریف شده برای اطمینان از اینکه حرفه های مراقبت های بهداشتی
می توانند خدمات خود را به طور موثر ارائه دهند و اهداف بهداشت عمومی دندان برآورده شده اند
مورد نیاز است. حمایت از حفاظت از پست های بهداشت عمومی دندانپزشکی موجود و استخدام
برای هر پست خالی، برای اطمینان از حفظ تخصص. از آنجایی که بهداشت عمومی دندان در حال حاضر کمبود
منابع دارد، از دست دادن هر نقشی در آینده می تواند بر خدمات بهداشتی دندان در سراسر جوامع
محلی تأثیر منفی بگذارد. اطمینان از اینکه مشاوران بهداشت عمومی دندان، کارفرمایان NHS هستند.
اطمینان از اینکه راه اندازی خدمات بهداشت دندانپزشکی NHS توسط تیم های دندانپزشکی واجد
شرایط به رهبری مشاوران بهداشت عمومی دندانپزشکی و نه افرادی از سایر رشته های مراقبت
های بهداشتی پشتیبانی می شود. ارتقای حفظ استانداردها از نظر عملکرد، کیفیت و دسترسی
مشاوران در ساختارهای جدید NHS. تشویق به شناخت چالش های جاری در پرداختن به مسائل بهداشت
عمومی در کل جمعیت. ادامه ارائه خدمات بهداشت عمومی دندانپزشکی در NHS برای اطمینان از اینکه فرآیند
انتقال توسط کارشناسان بالینی پشتیبانی می شود. تشویق به حفاظت از تخصص بهداشت عمومی
دندانپزشکی با حفاظت از مشاغل دانشگاهی، تحصیلات، و در دسترس بودن پست های آموزشی و
مشاور به طوری که فرصت های پیشرفت شغلی حفظ شود. حمایت از آموزش با نظارت دقیق و محافظت شده،
با کارآموزانی که باید قبل از تبدیل شدن به یک مشاور بهداشت عمومی دندانپزشکی، تجربه ای از NHS و
مقامات محلی داشته باشند
