ما در این محتوا از کارینودنت به بررسی اوردنچر دندان، انواع آن، مزایا و معایب، مراحل و مراقبت از آن می‌پردازیم. شما با مطالعه این مطلب، اطلاعات جامعی در مورد این روش جایگزینی دندان‌ها به دست خواهید آورد و می‌توانید با آگاهی بیشتر در مورد انتخاب آن برای خود یا عزیزانتان تصمیم بگیرید.
از دست دادن دندان‌ها مشکل ناراحت کننده‌ای است که می‌تواند تاثیر قابل توجهی بر کیفیت زندگی افراد داشته باشد. مشکلاتی در غذا خوردن، صحبت کردن و حتی اعتماد به نفس، از جمله عواقب ناخوشایندی هستند که فقدان دندان‌ها به همراه می‌آورد. خوشبختانه، دندانپزشکی مدرن راه‌حل‌های مختلفی برای جایگزینی دندان‌های از دست رفته ارائه می‌دهد که اوردنچر یکی از این روش‌هاست.
وقتی یک شخص تمام دندان‌های خود (یا یکی از فکین خود) را از دست می‌دهد، می‌تواند از ۳ روش برای جایگزینی این دندان‌ها استفاده کند:
- استفاده از پروتز متحرک
- استفاده از پروتز نیمه متحرک
- استفاده از پروتز بر پایه ایمپلنت
راهکار اول، استفاده از پروتز دندان (پروتزهای متحرک یا همان دندان‌های مصنوعی) است. این پروتزها در گذشته به دست اندازها هم شهرت داشتند و روشی کم هزینه، سریع، بدون نیاز به جراحی و بدون خونریزی محسوب می‌شوند.
اما این پروتزها معایبی هم داشتند. آن‌ها به مرور زمان منجر به تحلیل استخوان فک و تحلیل لثه می‌شوند و باید هر چند سال یک بار با یک دست دندان مصنوعی جدید جایگزین شوند.
راهکار دوم، استفاده از پروتز دندان نیمه متحرک یا همان اوردنچر دندان است که در این مقاله به بررسی کامل آن خواهیم پرداخت.
و راهکار سوم که بهترین روش برای جایگزینی دندان‌های از دست رفته محسوب می‌شود، استفاده از پروتز ثابت بر پایه ایمپلنت دندان است. در این روش، ۸ پایه ایمپلنت در فک قرار می‌گیرد و بین ۱۲ تا ۱۴ دندان روی آن کار گذاشته می‌َشود
پروتز دندان نیمه متحرک یا اوردنچر چیست؟
پروتز دندان نیمه متحرک که با عنوان اوردنچر نیز شناخته می‌شود، روشی جدید است که در آن دندان‌های مصنوعی روی یک پایه ایمپلنتی ثابت قرار می‌گیرند. در این روش، حداقل ۴ پایه ایمپلنت در هر فک کار گذاشته می‌شود تا به عنوان تکیه‌گاهی برای پروتز دندان (اوردنچر) عمل کند.
اوردنچرها در دهان ثابت می‌شوند و بدون لغزش برای مدت‌ها در دهان شما باقی می‌مانند. این روش درمانی جایگزین مناسبی برای دندان‌های مصنوعی می‌باشد و اغلب برای افرادی استفاده می‌شوند که استخوان فک محکم و کافی برای ثابت نگه داشتن پایه ایمپلنت دندان دارند.
مزایای پروتز نیمه متحرک دندان
- سلامت استخوان فک: استفاده از این روش درمانی، از استخوان فک محافظت و از تحلیل استخوان فک جلوگیری می‌کند.
- دائمی: افراد می‌توانند به صورت مادام العمر از این روش استفاده کنند.
- زیبایی شناسی: اوردنچرها شبیه به یک دندان طبیعی هستند و ظاهری دندان‌های شما را حفظ می‌کنند.
- راحتی: قرار گیری اوردنچرها در فک بسیار راحت است و هیچ دردی برای بیمار ایجاد نمی‌کند.
- ثابت: اوردنچرها ثابت هستند و مانند دندان‌های مصنوعی لق نمی‌زنند.
- نگهداری آسان: نگهداری از پروتزهای دندانی نیمه متحرک بسیار آسان است و مانند دندان‌های معمولی به راحتی با مسواک تمیز می‌شوند.
به طور کلی پروتزهای درمانی نیمه متحرک روشی عالی برای کمک به افرادی است که می‌خواهند عملکرد طبیعی دندان‌های خود را با قیمت مقرون به صرفه داشته باشند.
کاندیداهای استفاده از روش اوردنچر
هیچ روش درمانی وجود ندارد که برای همه‌ی افراد مناسب باشد. اوردنچر هم از این قائده مستثنی نیست. متقاضیان استفاده از اوردنچر دندان، باید شرایط عمومی و ویژگی‌های مخصوصی داشته باشند. تعدادی از این شرایط شامل موارد زیر است:
- فرد نباید به بیماری‌های سیستماتیکی مانند دیابت کنترل نشده و یا مشکلات خود ایمنی مبتلا باشد.
- از تراکم استخوان کافی برخوردار باشد.
- لثه‌های سالم و بدون عفونتی داشته باشند.
- افرادی که سیگار می‌کشند، کاندید مناسبی برای اوردنچر نیستند.
- افرادی که مبتلا به دندان قروچه هستند و یا دندان‌های خود را به هم می‌فشارند نیز گزینه مناسبی برای انجام اوردنچر نیستند.
تفاوت اوردنچر و ایمپلنت
اوردنچر و ایمپلنت هر دو روش‌هایی برای جایگزینی دندان‌های از دست رفته هستند، اما تفاوت‌های قابل توجهی نیز بین این دو روش وجود دارد. این دو روش از منظرهای نحوه اتصال به فک، ثبات، عملکرد، هزینه، طول عمر و مراقبت متفاوت هستند
مراحل کاشت اوردنچر دندان
پروسه آماده سازی اوردنچرها یا پروتزهای دندانی برای بیمارانی که دندان‌های خود را از دست داده‌اند، کمی طولانی و زمان‌بر است و باید طبق مراحل خاصی انجام شود. علاوه بر این، این روش جایگزینی دندان شامل جراحی است و برای انجام آن، لازم است با پایه‌های ایمپلنت طی یک جراحی درون استخوان فک شما قرار بگیرند.
- مشاوره:
دندانپزشک طی یک جلسه مشاوره، وضعیت فک، استخوان فک، لثه و سایر موارد مورد نیاز را بررسی خواهد کرد و در صورت نیاز به هر گونه جراحی اضافی مانند پیوند استخوان یا لیفت سینوس این موارد را با شما در میان خواهد گذاشت. - کاشت ایمپلنت:
دندانپزشک پس از برش دادن لثه و استخوان فک، ۴ پایه ایمپلنت را در استخوان فک شما قرار می‌دهد. اگر در هر دو فک دچار بی دندانی شده باشید، ۴ پایه در فک بالا و ۴ پایه در فک پایین شما قرار خواهد گرفت. - فرایند بهبود ایمپلنت:
پس از جراحی لثه و نصب پایه‌های ایمپلنت در فک، زخم‌های حاصل از جراحی باید بهبود یابد که این روند معمولا بین ۳ تا ۶ ماه طول خواهد کشید. - قالب گیری:
پس از بهبود زخم‌ها، قالب گیری برای ساخت پروتز دندان نیمه متحرک انجام می‌شود. اسکن یا قالب‌های سنتی به ساخت اوردنچرها کمک می‌کنند. سپس قالب دندان گرفته شده برای ساخت چارچوب پروتز و دندان مصنوعی به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. - نصب پروتز:
هنگامی که پروتزهای نیمه متحرک شما آماده شد، دندانپزشک شما آن را تست کرده و تغییرات لازم را انجام می‌دهد. اگر پروتز ساخته شده به خوبی در دهان و روی پایه‌ها قرار بگیرد، دندان‌ها در جای خود ثابت می‌شوند. همچنین پس از ثابت شدن پروتز، دستورالعمل های مراقبتی نیز توسط پزشک به شما داده می‌شود.
انواع اوردنچر دندان
ایمپلنت‌های اوردنچری بسته به شرایط بیمار می‌توانند در جای خود ثابت یا متحرک باشند. هر دو نوع این پروتزها به طور قابل توجهی راحت‌تر و زیباتر از پروتزهای معمولی دندان هستند و به بهبود سلامت دهان و دندان بیمار در بلند مدت کمک می‌کنند.
به طور کلی پروتزهای متحرک دندانی به چندین نوع تقسیم بندی می‌شوند که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
- اوردنچرهای نیمه متحرک بر پایه ایمپلنت
پروتزهایی که بر پایه ایمپلنت هستند، نوعی از اوردنچرها محسوب می‌شوند که از چهار یا شش ایمپلنت در استخوان فک پایین و فک بالا استفاده می‌کنند. این دسته از پروتزها به حفظ استخوان فک برای جلوگیری از تحلیل بیشتر آن کمک می‌کنند.
اوردنچرهای بر پایه ایمپلنت معمولا به دو عمل جراحی نیاز دارند. یک عمل برای نصب پایه ایمپلنت در استخوان فک و دیگری برای باز کردن ایمپلنت برای نصب یک پروتز سفارشی. اوردنچرهای بر پایه ایمپلنت را می‌توانید در هنگام خواب یا تمیز کردن بردارید. - اوردنچرهای ثابت بر پایه ایمپلنت
اوردنچرهای ثابت بر پایه ایمپلنت مشابه اوردنچرهای متحرک هستند، با این تفاوت که این پروتزها با پیچ در جای خود قفل می‌شوند و بیمار نمی‌تواند آن را از فک خود جدا کند. در صورتی‌که بیمار قصد جدا کردن پروتز را داشته باشد، می‌تواند به دندانپزشک مراجعه کند تا دندانپزشک به آرامی پیچ پروتز را باز کرده و آن را خارج کند.
این نوع از پروتزها، یکی از گزینه‌های ایده‌آل برای بیمارانی است که تمامی دندان‌های خود را از دست داده‌اند. شایان ذکر است که هزینه‌های مربوط به این نوع پروتز، کمی بیشتر از سایر روش‌ها می‌باشد.
استفاده از بریج دندان نیز یکی از روش‌های پروتزهای ثابت است که با ایجاد یک پل نزدیک ریشه دندان، دندان مصنوعی روی آن قرار می‌گیرد.
- اوردنچرهای میله‌ای
این نوع از پروتزهای دندانی با پایه ایمپلنت نگهدارنده میله‌ای به ایمپلنت‌ها متصل است که دندان مصنوعی می‌تواند روی آن نصب شود. میله‌های موجود در ایمپلنت این امکان را به دندان مصنوعی می‌دهد تا در صورت نیاز روی ایمپلنت‌ها بسته شود و امنیت بیشتری نسبت به پروتزهای معمولی را ارائه می‌دهد. - اوردنچرهای توپی
ایمپلنت‌های نگهدارنده توپی یک راه حل عالی برای قوس پایینی فک هستند که در این روش معمولا دو یا چهار ایمپلنت در استخوان فک قرار می‌گیرند. اوردنچر توپی، در واقع اباتمنتی است که از ایمپلنت به پروتز متصل می‌شود.
این روش در مقایسه با دندان‌های مصنوعی سنتی، ثبات و عملکرد بهتری را برای بیمار در دراز مدت ارائه می‌دهد. علاوه بر این، اتصالات توپی این پروتزهای دندانی، تمیز کردن آن را آسان‌تر کرده و در صورت نیاز به تعویض قطعات، تعویض قطعات را تسهیل می‌کند.
- اوردنچرهای پارسیل
گاهی اوقات بیماران تنها تعداد کمی از دندان‌های خود را از دست می‌دهند و به جایگزینی تعداد کمی از دندان‌های خود نیاز دارند. اوردنچرهای پارسیل همانند پروتزهای کامل، معمولا قابل جابجایی هستند و عملکردی مشابه با پروتزهای کامل نگهدارنده ایمپلنت دارند.
دندانپزشکان در این روش، ریشه دندان را با یک یا چند ایمپلنت جایگزین می‌کنند. به طوری که قسمتی از آن می‌تواند روی ایمپلنت‌ها چسبانده شود. اوردنچرهای پارسیل در مقایسه با پروتزهای پارسیل قدیمی، ظاهر طبیعی‌تری ارائه می‌دهند.
معایب اوردنچر دندان
- نسبت به استفاده از پروتزهای متحرک (دندان‌های مصنوعی) زمان‌بر تر هستند.
- شرایط ویژه‌ای برای استفاده از آن وجود دارد (عدم ابتلا به بیماری‌های سیستماتیک)
- هزینه بیشتری به نسبت دندان مصنوعی دارد.
هزینه اوردنچر دندان
قیمت اوردنچر دندان با توجه به مولفه‌های مختلفی مانند کیفیت پروتز، نوع پروتز، هزینه لابراتوار و غیره تعیین خواهد شد. به همین دلیل، امکان تعیین دقیق این قیمت، بدون مشخص کردن موارد گفته شده وجود ندارد.
مراقبت از پروتز نیمه متحرک دندان
مراقبت صحیح از اوردنچر، طول عمر آن را افزایش می‌دهد و از بروز مشکلات مختلفی مانند شل شدن پایه جلوگیری می‌کند. در ادامه به چند نکته مهم در مورد مراقبت از اوردنچر اشاره می‌کنیم.
تمیز کردن روزانه:
- بعد از هر وعده غذایی اوردنچر را با مسواک و خمیر دندان مخصوص تمیز کنید.
- از مسواک نرم و خمیر دندان غیر ساینده برای تمیز کردن اوردنچر استفاده کنید.
- تمام سطوح اوردنچر (اعم از قسمت داخلی، خارجی و سطوحی که با لثه‌ها تماس دارند) را به طور کامل مسواک بزنید.
مراقبت از لثه‌ها:
- لثه‌های خود را به طور روزانه با مسواک نرم و ملایم مسواک بزنید.
- به صورت ادواری از دهانشویه استفاده کنید.
- از نخ دندان برای تمیز کردن بین دندان‌های طبیعی خود استفاده کنید.
- به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید تا لثه‌های شما معاینه شوند.
با رعایت این نکات ساده می‌توانید از اوردنچر دندان خود به طور صحیح مراقبت کرده و از مزایای آن برای سال‌های متمادی بهره‌مند شوید. علاوه بر این، رعایت نکات دیگری نیز به افزایش طول عمر این عضو جدید دهان شما کمک خواهد کرد:
- از صرف غذاهای سفت و چسبنده که می‌توانند به اوردنچر آسیب برسانند، خودداری کنید.
- از آشامیدن نوشیدنی‌های خیلی داغ یا خیلی سرد خودداری کنید.
- در صورت بروز هرگونه تغییر در دهان شما، مانند احساس لق شدن پایه‌های پروتز، این موضوع را به دندانپزشک خود اطلاع دهید.
در آخر
پروتزهای نیمه متحرک یا اوردنچرها اگر چه بهترین راهکار برای جایگزینی تمام دندان‌های یک فک نیستند، اما نسبت به دندان‌های مصنوعی (پروتزهای کاملا متحرک) گزینه‌ی بسیار بهتری تلقی می‌شوند. این روش از تحلیل استخوان فک جلوگیری و به بهبود شرایط ناشی از بی دندانی افراد کمک می‌کند.
سوالات متداول
- ماندگاری پروتزهای دندانی اوردنچر چقدر است؟
اگرچه پروتزهای دندانی احتمالا هر ۱۰ تا ۱۵ سال یکبار به دلیل ساییدگی و فرسودگی نیاز به تعویض دارند اما به طور کلی، ایمپلنت‌های اوردنچر با مراقبت و نگهداری مناسب می‌توانند تا آخر عمر دوام بیاورند. حلقه‌های نایلونی موجود بر روی پروتزها سریعتر فرسوده می‌شوند و هر سال باید تعویض شوند. - اوردنچر بهتر است یا پروتز بر پایه ایمپلنت؟
قطعا پروتزهای ثابت بر پایه ایمپلنت، ماندگاری و کیفیت بسیار بالاتری نسبت به اوردنچرها دارند. - جنس اوردنچر چیست؟
پایه ایمپلنتی اوردنچر معمولا از جنس تیتانیوم، اتصالات آن از فلز یا پلاستیک و تاج دندان معمولا از جنس سرامیک می‌باشد
