تشخیص زمان مناسب کشیدن دندان عقل بر عهده متخصص ارتودنسی می باشد. به طور کلی متخصصین ارتودنسی بر این باورند که در صورت تمایل به انجام ارتودنسی، بهترین زمان برای تصمیم کشیدن یا نکشیدن دندان عقل به انتهای دوره درمان ارتودنسی موکول شود.
چراکه در طول درمان ارتودنسی ممکن است بعضی از دندان های دیگر نیاز به کشیده شدن داشته باشد و با کشیدن آن جای مناسب برای دندان های عقل در فک ایجاد شده و دیگر نیازی به کشیدن این دندان ها نیست. بنابراین کشیدن دندان عقل در ابتدای دوران ارتودنسی ممکن است جبران ناپذیر باشد.
همچنین موکول کردن کشیدن دندان عقل به پایان دوران ارتودنسی، کشیدن آن را راحت تر می کند. اگر لازم باشد دندان عقل کشیده شود، به دلیل حرکت دندان ها در دوران ارتودنسی، دندان های عقل به سطح جونده نزدیک تر شده و کشیدن آن به مراتب راحت تر انجام می شود.
دندان عقل تنها زمانی کشیده می شود که کج رشد کرده و یا جای مناسبی در دهان نداشته باشد و به صورت نهفته در زیر لثه رشد کرده باشد.
در چنین شرایطی دندان عقل باعث التهاب و ناراحتی بیمار شده و می تواند به ردیف دندان ها نیز در دراز مدت صدمه بزند. از همین رو برای تعیین زمان مناسب کشیدن دندان عقل، حتما باید نزد متخصص ارتودنسی رفته و معاینه شوید. در ادامه این مطلب اطلاعات بیشتری در مورد زمان مناسب کشیدن دندان عقل به شما خواهیم داد.
بهترین زمان کشیدن دندان عقل
اصولا در برخی موارد به دلیل اینکه فک فضای کافی برای رشد و قرارگیری تمام دندان ها را ندارد، رشد دندان های عقل ممکن است تحت تاثیر این محدودیت فضا قرار گیرد. محل قرار گیری دندان های عقل به گونه ای است که به ندرت در دید مستقیم ظاهر می شوند و گاهی ممکن است در زاویه ای رشد کنند که تا حدی یا بطور کامل در زیر لثه پنهان شوند.
بسیاری از مردم اینطور تصور می کنند که بدلیل اینکه دندان عقل به طور کامل و به شکل صحیح رشد نمی کند، حتما باید کشیده شود. گرچه این احتمال وجود دارد ولی چنین تصوری همواره درست نیست. دندان های عقل معمولا فضای کمی برای حرکت دارند ولی با این وجود جای نگرانی نیست و رویش دندان های عقل در برخی افراد هیچگونه مشکلی ایجاد نمی کند.
با اینجال در صورتی که دندان عقل طبق تجویز متخصص ارتودنسی باید کشیده شود، زمان مناسب کشیدن آن از اهمیت خاصی برخوردار است.
مراجعه به متخصص ارتودنسی برای کشیدن دندان عقل
بهترین زمان برای مراجعه به متخصص ارتودنسی برای کشیدن دندان عقل زمانی است که فرد حس می کند دندان عقل او در حال در آمدن است. در آمدن دندان عقل با علائمی چون تورم و التهاب لثه در قسمت انتهایی دهان، خونریزی لثه، طعم بد دهان، درد حین باز و بسته کردن فک و درد کلی در قسمت انتهایی فک و صورت همراه است.
در صورت داشتن این علائم بهتر است برای معاینه نزد متخصص ارتودنسی بروید. متخصص ارتودنسی وضعیت دندان ها و موقعیت آن ها را بررسی کرده و در صورت لزوم اقدام به کشیدن آن می نماید. در غیر این صورت، متخصص ارتودنسی توصیه های لازم و اقداماتی که باید برای کاهش درد رویش دندان عقل و سالم نگه داشتن آن پس از رویش انجام دهید را در اختیارتان خواهد گذاشت.
استفاده از تصاویر رادیوگرافی دندان یکی از بهترین روش هایی است که متخصصان ارتودنسی آن را برای تشخیص لزوم کشیدن دندان عقل و زمان مناسب آن بکار می برند. با این وجود بدلیل اینکه در طرح درمان ارتودنسی این احتمال وجود دارد که متخصص ارتودنسی دندان های دیگر را بکشد، ممکن است اساسا نیازی به کشیدن دندان عقل نباشد.
نظر متخصص ارتودنسی درباره زمان کشیدن دندان عقل
نظر متخصص ارتودنسی در مورد زمان کشیدن دندان عقل تا حد زیادی به شرایط بیمار بستگی دارد. بیماران شرایط منحصر به فردی دارند و متخصص ارتودنسی پس از معاینه بیمار و با توجه به این شرایط تصمیم می گیرد که آیا لازم است دندان عقل وی کشیده شود یا خیر. بنابراین زمان مناسب کشیدن دندان عقل تنها پس از معاینه بیمار توسط متخصص ارتودنسی و با توجه شرایط دهان و دندان های بیمار تعیین می شود.
در افرادی که درمان ارتودنسی انجام می دهند، بهترین زمان برای تشخیص زمان مناسب کشیدن دندان عقل، در پایان دوران ارتودنسی است. چراکه با کشیدن دندان های دیگر در حین درمان، حرکت دندان ها و تغییر شکل ردیف دندان ها ممکن است در پایان ارتودنسی دندان عقل به خوبی در موقعیت مناسب قرار گرفته باشد و نیازی به کشیدن آن نباشد.
آیا برای ارتودنسی باید دندان عقل را کشید؟
در پروسه درمان ارتودنسی با توجه به نظر متخصص ارتودنسی در صورتی که دندان عقل جای کافی برای قرار گرفتن در فضای دهان و رشد را داشته باشد، هیچ الزامی برای کشیدن آن وجود ندارد. اغلب تصور می شود که دندان عقل در زمان رشد به دیگر دندان ها فشار زیادی وارد می کند و باعث نامرتب شدن آن ها می شود که این تصور در مورد اغلب افراد صحیح نیست.
نامرتب شدن و حرکت دندان ها اغلب در افراد بزرگسال مستعد در سنین 18 تا 20 سالگی و به دلیل رشد مقطعی فک پایین نسبت به فک بالا در جهت جلو اتفاق می افتد که اغلب به دلیل همزمان بودن این اتفاق با رشد دندان های عقل باعث به اشتباه افتادن افراد شده و تصور می کنند به دلیل رشد دندان های عقل، دندان ها در حال حرکت هستند.
پس نقش دندان عقل در به هم ریختن نظم دندان ها در بزرگسالی به قدری کمرنگ است که می توان از آن چشم پوشی کرد. با این وجود اگر دندان عقل موقعیت مناسبی نداشته و به صورت نهفته یا نیمه نهفته باشد، می تواند باعث مشکلاتی از جمله التهاب لثه شود. در چنین شرایطی بیمار چه قصد ارتودنسی داشته باشد و چه نداشته باشد بایستی به دندانپزشک مراجعه کرده و اقدام به کشیدن دندان های عقل نماید.
به طور کلی کشیدن یا نکشیدن دندان عقل هیچ تداخلی با درمان ارتودنسی نداشته و کشیدن آن برای درمان ارتودنسی ضرورتی ندارد، از همین رو با توجه به نظر متخصص ارتودنسی می توان پیش از ارتودنسی، حین ارتودنسی یا بعد از آن، دندان عقل را کشید.
تأثیر دندان عقل بر فاصله بین دندان ها
اغلب تصور می شود که رویش دندان عقل می تواند باعث کم شدن تدریجی فاصله بین دندان ها شده و نامرتب شدن دندان ها را به دنبال داشته باشد. اما لزوما دندان عقل باعث ایجاد ناهنجاری در دندان ها و نامرتب شدن آن ها نمی شود. فاکتور های مهمی در شلوغی و بی نظمی دندان ها تاثیر دارد.
یکی از مهم ترین دلایلی که باعث نامرتب شدن دندان ها می شود، فک کوچک است. در بیمارانی که فک کوچکی دارند، رویش دندان های بزرگ به دلیل عدم وجود فضای کافی در دهان، باعث نامرتب شدن دندان ها می شوند. از دیگر دلایل نامرتبی دندان ها، دندان های غایب است.
گاهی بر اثر کم بودن تعداد دندان ها یا همان عارضه دندان های میسینگ یا دندان های غایب فاصله بین دندان ها را مشاهده می کنیم. فاصله زیاد در بین دندان ها باعث می شود دیگر دندان ها شروع به حرکت کرده و در نتیجه این حرکت در دندان ها بی نظمی ایجاد می شود.
از موارد بالا، می توان نتیجه گرفت که بود یا نبود دندان عقل تاثیر چندانی در نامنظم شدن دندان ها ندارد. با این وجود تشخیص علت نامرتبی دندان ها بر عهده متخصص ارتودنسی است.
زمانی که نباید دندان عقل کشیده شود.
جراحی دهان و دندان بویژه برای کشیدن دندان عقل به امر بسیار رایجی در میان بزرگسالان تبدیل شده است. اما بر خلاف این باور که در میان عموم مردم شایع است، کشیدن دندان عقل همیشه هم ضروری نیست.
دندان عقل سومین و آخرین سری از دندان‌های آسیاب است که معمولا در اواخر دوره نوجوانی تا بزرگسالی رشد میکند.
در این سن تمامی دندان‌های شیری ما افتاده و دندان‌های دائمی جایگزین آنها شده‌اند. این امر موجب میشود تا اکثریت افراد تصور کنند که دیگر امکان رشد دندان وجود ندارد، به همین دلیل نیز رویش ناگهانی دندان عقل برای آنها دردسرساز می شود.
از اینرو، در موارد زیر کشیدن دندان عقل ضرورتی ندارد:
- زمانی که دندان عقل شما کاملا سالم است.
- زمانی که دندان عقل بطور کامل بیرون آمده یا رشد کرده است.
- زمانی که بدرستی و بدون بهم ریختن سایر دندان‌ها در مجاورت آنها قرار گرفته و تاثیر منفی بر بایت یا الگوی برهم‌آیی دندان‌های شما ندارد.
- زمانی که حین مسواک زدن و نخ دندان کشیدن براحتی به آنها دسترسی داشته باشید.
در اکثریت موارد، دندان عقل باید کشیده شود چرا که رشد آن بر سایر دندان‌های فرد تاثیر میگذارد.
به این دلیل که با وجود سایر دندان‌ها، دندان عقل فضای کافی برای رشد ندارد.
در نتیجه، دندان عقل در زوایای نامناسبی و حتی بصورت افقی، در فک رشد می کند.
سایر مشکلات رایج ناشی از رشد دندان عقل عبارتند از:
- مخفی ماندن و باقی ماندن دندان عقل در زیر سطح لثه، که در نهایت این دندان عقل نهفته در فک منجر به عفونت یا آبسه دندان می شود که این امر به ریشه سایر دندان ها نیز آسیب می زند و موجب فرسایش استخوان فک می شود.
- بیرون نیامدن کامل دندان های عقل از لثه، که در این حالت دندان عقل به سختی دیده شده و تمیز میشود که این امر آنرا به منبعی از باکتری‌ها تبدیل میکند که میتوانند منجر به بیماری لثه و عفونت دهان و دندان شوند.
- در حالت سوم، دندان عقل بطور کامل رشد کرده و از لثه بیرون میزند اما، با رشد زاویه دار و نامناسب، دندان‌های مجاور را تحت تاثیر قرار می دهد، که این امر منجر به بهم ریختگی و کج شدن سایر دندان‌ها شده و به آنها آسیب میزند.
در صورتی که دندان عقل به طور کامل از لثه بیرون نیامده باشد، برخی دندانپزشکان توصیه می کنند که برای جلوگیری از آسیب‌های احتمالی در آینده، دندان عقل کشیده شود. برخی دندانپزشکان نیز قبل از رشد کامل دندان‌ها و استخوان فک و در سنین پایین، توصیه میکنند که دندان‌های عقل کشیده شوند.
به این جهت که افراد جوانتر سریعتر بهبود یافته و کشیدن دندان عقل در سنین پایین تر، احتمال رشد نهفته دندان عقل و عفونت‌های ناشی از آن را به حداقل می رساند.
چه زمانی کشیدن دندان عقل ضروری است؟
در اکثریت بیماران، رشد دندان عقل با درد همراه است که در این حالت دندان باید کشیده شود. اما درد داشتن تنها نشانه برای ضرورت کشیده شدن دندان عقل نیست.
عفونت‌های مکرر در بافت نرم، کیست دندانی، تومور دهانی، آسیب رسیدن به دندان‌های مجاور، پوسیدگی دندان و بیماری لثه نیز جزو علائمی هستند که در صورت بروز آنها، کشیدن دندان عقل ضرورت دارد.
کشیدن دندان عقل شامل برداشتن دندان عقل نهفته و ترمیم سایر دندان‌های آسیب دیده مجاور آن می شود.
جهت تشخیص بهتر موقعیت و زاویه رشد دندان عقل، دندانپزشک از تصاویر اشعه ایکس استفاده میکند تا دندان عقل را بر اساس فرم سایر دندان‌ها و به طریقی که به آنها آسیبی نرسد، بکشد.
کشیدن دندان عقل در اوایل بزرگسالی راحت‌تر است چرا که با افزایش سن و رشد استخوان فک، این دندان‌ها نیز سرسخت‌تر شده و کشیدن آنها نیز دشوارتر میشود.
عوارض ناشی از نکشیدن دندان عقل
آسیب به دندان های مجاور
از آنجایی که دندان‌های دائمی شما از قبل در موقعیت خود قرار گرفته‌اند، رشد دندان اضافی (دندان عقل) موجب بهم ریختگی نظم آنها شده و موقعیت سایر دندان ها را بهم میریزد.
این امر باعث ایجاد درد، مشکلات بایت (برهم آیی دندان‌ها) و کجی و نامرتبی سایر دندان‌ها میشود که میتواند مسواک زدن و نخ دندان کشیدن را نیز دشوارتر کرده و در نتیجه موجب پوسیدگی دندان‌ها شود.
در این شرایط، چنانچه درمان به تعویق بیفتد، ممکن است برای برطرف کردن این مشکلات به کامپوزیت دندان یا سایر روش‌های اضافی برای ترمیم دندان عقل نهفته یا شکسته شده نیاز داشته باشید.
حساسیت و درد
اکثریت بیماران تنها با تجربه درد متوجه وجود دندان عقل نهفته خود میشوند. اما همانند سایر مشکلات دندانی، دندان عقل نهفته نیز علائم خفیفی دارد و از این جهت تشخیص آن دشوار است.
به همین دلیل شما نباید هیچگونه دندان درد یا حساسیت دندانی و احساس نبض در دندان را نادیده بگیرید. از اینرو، به محل این درد یا حساسیت دندانی توجه داشته باشید.
ممکن است حین غذا خوردن یا مسواک زدن، تماسی با دندان‌های پشتی دهان خود داشته باشید که موجب این درد و حساسیت شود که در اینصورت به احتمال زیاد این موارد ناشی از بیرون زدگی دندان عقل شما خواهد بود.
زاویه رشد نامناسب دندان عقل نیز موجب آسیب رسیدن به استخوان فک و سایر دندان‌ها میشود. اگر این درد ناشی از رشد دندان عقل درمان نشود، ریشه دندان عفونی شده و در اینصورت ممکن است برای برداشتن پالپ دندان و برطرف کردن عفونت به عصب کشی نیاز داشته باشید.
آسیب به فک
در صورت آسیب دیدن فک، ابتدا سفتی و دردی را حس خواهید کرد و سپس این امر بر عملکرد فک و حرکات دهانی شما نیز تاثیر خواهد گذاشت.
مثل سایر دندان‌ها، دندان عقل نیز از فک و از طریق لثه بیرون میزند، اما این امر همیشه هم به این روال نبوده و بخصوص زمانی که هیچ فضایی در اطراف دندان‌های مجاور وجود نداشته باشد، دندان عقل زاویه رشد نامناسبی خواهد داشت.
دندان عقل نهفته موجب جابجایی سایر دندان‌ها و حتی خط فک میشود. این امر میتواند باز شدن دهان را محدود کرده و حین باز کردن دهان باعث ایجاد درد شود.
ایجاد کیست دندانی در امتداد دندان عقل نیز رایج است که درصورت عدم درمان میتواند موجب از بین رفتن بخشی از استخوان فک شده و به عصب دندان‌های سالم و مجاور نیز آسیب بزند.
مشکلات سینوسی
همه ما میدانیم که دهان و بینی بطور پیچیده‌ای به هم متصل هستند، اما آیا این نکته را میدانستید که دندان عقل نهفته می تواند سینوس‌ها را هم تحت تاثیر قرار دهد؟
زمانی که رشد دندان عقل موجب ایجاد درد، فشار و عفونت سینوسی شود، کشیدن دندان عقل توصیه میشود.
از اینرو، توجه داشتن به این موارد در حفظ سلامتی کلی دهان و دندان ضروری است.
التهاب لثه
سلامت دهان و دندان تنها به دندان‌ها ختم نمی شود و وضعیت لثه نیز در این امر نقش بسزایی ایفا می کند.
سلامتی لثه ممکن است بخاطر وجود دندان عقل نهفته در معرض خطر قرار بگیرد. زمانی که دندان عقل با زاویه رشد نامناسب یا افقی رشد کرده و از لثه بیرون می زند، می تواند باعث تورم لثه و دشواری تمیز کردن آن شود.
از این رو، لثه حین مسواک زدن و نخ دندان کشیدن حساس شده و درد می کند که این امر از تمیز کردن مناسب آن جلوگیری کرده و می تواند در نهایت منجر به پوسیدگی دندان شود.
سوالات متداول کشیدن دندان عقل
- آیا کشیدن دندان عقل موجب فاصله بین دندان ها می شود؟
هرچه دندان ها در شماره های عقب تر قرار می گیرند میزان تاثیر آنها بر فاصله دندان ها کمتر می شود. بدین ترتیب نمی توان گفت با کشیدن دندان عقل که در شماره های انتهایی دندان ها قرار دارند منجر به فاصله افتادن در بین دندان ها می شویم. - آیا زمان مناسب کشیدن دندان عقل برای همه یکسان است؟
این یک سوال معمول است که هیچ پاسخ قطعی برای آن وجود ندارد، زیرا این امر به شدت و وسعت علائم حاصل از وجود دندان عقل در دهان بیمار و همچنین تاثیرش بر سایر دندان ها بستگی دارد. ولی به طور معمول باید گفت دندان عقلی که جا ندارد باید در 18 سالگی به بعد کشیده شود. - آیا کشیدن دندان عقل دردناک است؟
بطور کلی کشیدن دندان عقل بعلت محل قرارگیری دندان در انتهای فک و نهفته بودن آن کشیدن دندان عقل سخت تر است ولی با استفاده از بی حسی و انجام اینکار توسط متخصص دردی احساس نخواهد شد.
