پروتز دندان که در زبان عامیانه به دندان مصنوعی یا تعویض دندان گفته می شود روش درمانی خاصی است برای زمانی که فردی دندان خود را بر اثر حادثه یا پوسیدگی از دست می دهد و یا مجبور به کشیدن آن می شود جای خالی آن دندان باقی می ماند که از نظر ظاهری و فیزیکی برای شخص مشکل ایجاد می کند.
این روش، یکی از قدیمی ترین روش های جایگزین دندان های از دست رفته محسوب می شود.
انواع پروتز دندان
- پروتز دندان متحرک
- پروتز دندان ثابت
- ایمپلنت
پروتز دندان ثابت
پروتز دندان ثابت سه نوع هستند، این سه نوع به شرح زیر می باشند:
- روکش دندان
معمولا مردم پروتز ثابت را با عنوان روکش دندان می شناسند. زمانی دندان احتیاج به روکش دارد که ساختار آن ضعیف شده و دندان نیاز به حفاظت و حمایت روکش داشته باشد، در برخی از اوقات به دلیل نقص عملکرد دندان (مشکلات فانکشنال)، روکش دندان به جویدن غذا می کند. و البته گاهی برای زیبایی دندان نیز از روکش استفاده می شود. - بریج یا پل دندان
بریج های دندانی یکی دیگر از انواع ثابت هستند. این نوع از درمان مناسب افرادی است که یک یا تعداد زیادی از دندانهای خود را از دست داده اند و یک دندان در جلو و یکی در عقب دارند که با تراش دو دندان مجاور ناحیه خالی از دندان، یک پل (bridge ) بین دندانهای پایه زده می شود تا ناحیه خالی از دندان پر شود و فرد دوباره توانایی جویدن غذا را باز یابد . - پروتز دندانی متحرک
در بعضی از موارد شرایط دندانهای فرد طوری است که نمی توان از روکش یا بریج برای پر کردن جای خالی دندانها استفاده کرد در این صورت از پروتز دندان ثابت یا همان دندان مصنوعی که از قدیم میشناسیم استفاده می شود.
در این روش فرد می تواند پروتز را از دهان خود خارج کرده و دوباره استفاده کنید. مثال واضح آن دست دندان های معمولی یا همان دندان مصنوعی است که در افراد مسن اغلب استفاده می گردد.
پروتز دندان متحرک سه نوع هستند
پارسیل (partial prosthesis)
پروتزهای کرم کبالت نوع دیگر پروتز دندان پارسیل است که به عنوان « دندان تکه ای » موسوم است. انواع گوناگون پارسیل عبارتند از:
- پروتزهای پارسیل تمام آکریل ( فلیپر ) : که به عنوان یک درمان موقتی در بسیاری از موارد استفاده می شود .
- پروتزهای کرم کبالت : که به عنوان درمان مشکلات کسانی که در عقب دهان دندانی جهت پایه برای پروتز ثابت ندارند یا کسانی که نمیخواهند از پروتز دندان ثابت استفاده کنند مورد استفاده قرار می گیرد.
پروتز کامل ( denture)
افرادی که تمام دندانهای خود را از دست داده اند، از پروتز دندان متحرک استفاده میکنند، با پیدایش ایمپلنت ها امروزه، استفاده از این نوع کمتر شده، اما هنوز هم به عنوان درمان کم هزینه بی دندانی از آن استفاده می شود.
ایمپلنت
ایمپلنت یکی از انواع پروتزهای دندان است که جزو پروتزهای ثابت به شمار می رود که امروزه به عنوان درمان استاندارد برای پر کردن جای خالی دندانها در نظر گرفته میشود.
در این روش یک میله کوچک پیچی طی یک عمل جراحی در داخل استخوان فک کاشته می شود تا به استخوان اطراف جوش خورده و آماده نگه داشتن تاج مصنوعی دندان شود. در واقع پایه فلزی ایمپلنت مانند ریشه دندان است و روکش دندان به عنوان تاج دندان.
بنابراین ایمپلنت دندان نیازی به تکیه بر دندانهای اطراف ندارد و در داخل استخوان فک ثابت می ماند. بنابراین روش بسیار خوبی برای دندانهای از دست رفته محسوب می شود.
مدت دوام پروتز دندان چقدر است؟
در ابتدا عادت کردن به آن کمی طول می کشد. ممکن است پروتز به دلیل التهاب بافتی داخل دهان در جای مناسبش ثابت نشود و شما را اذیت کند که در این صورت باید به دندانپزشک مراجعه کنید ودر صورت لزوم اندازه آن تنظیم شود.
اگر سوال شما این است که برای طولانی شدن مدت دوام پروتز دندان چه کنیم؟ باید بگوییم ، رعایت بهداشت الزامی است، مسواک زدن و تمیز کردن پروتز هر شب قبل از خواب باعث می شود دوام آن به اندازه طول حیات فرد باشد.
روش های مراقبت از پروتز دندان متحرک
- سعی کنید روزی دوبار مسواک بزنید.
- در روزهای ابتدایی استفاده از پروتز دندان در هنگام خواب نیز دندان مصنوعی را خارج نکیند .
- مراقبت باشید در هنگام تمیز کردن از افتادن آن جلوگیری کنید.
- سطح خارجی آن را با مسواک مخصوص دندان مصنوعی مسواک بزنید.
- دهان و لثه و مخاط داخلی دهان با یک مسواک بسیار نرم تمیز کنید.
- دندان مصنوعی را هفته ای یک بار داخل یک محلول ضدعفونی کننده به مدت 8 ساعت قرار دهید.
- آن را در هنگام عدم استفاده در یک ظرف آب نمک قرار دهید.
- پروتز دندان خود را هنگام حمام رفتن داخل یک محلول تمیز کننده (یک قاشق چای خوری سرکه یا محلول سفید کننده خانگی (وایتکس ) و یک لیوان آب )قرار دهید و سپس آن را بشویید.
- دندان مصنوعی را بلا فاصله پس از خوردن غذاهای رنگی بشویید.
عوارض پروتز دندان
از هر 300 نفرمراجعه کننده به دندانپزشک جهت این کار یک نفر دچار آلرژی های داخل دهانی می شوند که علت این واکنش ها حساسیت به مواد به کار رفته در ساخت پروتز ها می بیاشد که عبارتند از :رزین های اکرلیک، سمنت های درارای اوژنول، آلیاژهای فلزهای پایه، جیوه، طلا، مواد دارای پلی اتر یا اپیمین .
سخن آخر
هر فردی که دندانهای خود را به دلیل پوسیدگی از دست داده و دچار مشکلاتی مانند: مشکل در جویدن غذا، مشکل در صحبت کردن ناشی از نبود دندان و … شده است باید برای درمان اقدام کند.
در این موارد انواع پروتز دندان برای درمان وجود دارند که با توجه به تشخیص متخصص، یک راه حل سریع و کاملا کاربردی برای رفع این مشکلات محسوب می شوند. انجام این کار به سلامت دهان و دندان شما کمک بسیار زیادی می کنند و از خرابی سایر دندان ها جلوگیری کرده و زیبایی و اعتماد به نفس شما را افزایش میدهند.
سوالات متداول
- تا چه مدت پروتز کامل قابل استفاده است؟
در صورت استفاده درست و رعایت بهداشت سالهای طولانی میتوان از آن استفاده کرد. - آیا پروتز کامل تاثیری بر روی نحوه صحبت کردن می گذارد؟
در هنگام استفاده از آن کامل برای اولین بار،شخص نیاز به زمان دارد تا به طور کامل با آن سازگار شود. اما خوشبختانه اصلا جای نگرانی وجود ندارد، به این دلیل که زمان زیادی طول نمی کشد تا فرد با عادت کردن به پروتز مانند دندانهای معمولی خود صحبت خواهد کرد. - آیا پروتز کامل تاثیری روی نحوه غذا خوردن، می گذارد؟
با دندان های طبیعی غذا خوردن بسیار ساده است، به دلیل اینکه دندان ها ریشه در استخوان فک دارند و غذاها را می توان به راحتی وارد دهان کرده و گاز زد. اما غذا خوردن با این نوع پروتز در ابتدا ممکن است کمی دشوار باشد. زمان استفاده از آن، فرد باید شیوه درست غذا خوردن را با تمرین و تجربه کردن بیاموزد. - آیا می توان با داشتن پروتز کامل در دهان به راحتی خوابید؟
البته که می شود با آن خوابید ولی بهتر است که قبل از خواب آن را از دهان خارج کنید. استفاده از پروتز در طول روز به استخوان فک و لثه فشار وارد می کند، پس خارج کردن آن از دهان در طول شب اجازه استراحت و ترمیم را به لثه و استخوان ها می دهد.
