روکش دندان کلاهکی است که روی تاج دندان قرار می گیرد و آن را کاملا می پوشاند و از لحاظ ظاهری همرنگ و هم شکل با دندان است. روکش ها می توانند به ظاهر و عملکرد بهتر دندان شما کمک کنند. در واقع هنگامی که دندان ها پوسیده و شکل ظاهری مناسبی ندارند، پس از ترمیم آنها می توان از روکش دندانی استفاده نمود.
این روکش ها توسط دندانپزشک متخصص قالب گیری می شود و نکته بسیار حائز اهمیت این است که روکشی که دندانپزشک انتخاب می کند حتما باید با دندان های دیگر مشابه و همرنگ باشد. پس از قرار دادن روکش دندان ها، قدم بعدی مراقبت از دندان های روکش شده بوده که در این مقاله به برخی از روتین های مراقبتی روکش اشاره خواهیم کرد.
چه زمانی از روکش دندان استفاده می کنیم؟
در اینجا به برخی از موقعیت های استفاده از روکش دندان اشاره می کنیم:
- روکش دندان های ضعیف شده
- روکش دندان های فرسوده و ترک خورده پس از انجام ترمیم
- روکش دندان های عصب کشی شده و درمان ریشه
- روکش دندان ایمپلنت شده
- روکش دندان هایی که دارای لکه های عمیق هستند و تغییر رنگ داده اند.
اهمیت مراقبت از روکش دندان
همانطور که در بالا اشاره شد، از روکش دندان در شرایط خاص و در ضعیف ترین حالت دندان ها به منظور حفظ و نگهداری آنها استفاده می شود. بنابراین هر چه از روکش ها به خوبی و درستی مراقبت کنیم در واقع از دندان های ضغیفی که زیر روکش قرار گرفته اند مراقبت کرده ایم.
همچنین دندان های روکش شده بیشتر از سایر دندان های فاقد روکش مستعد تجمع غذا و پوسیدگی هستند. پس با مراقبت از آنها، جلوی پوسیدگی های بعدی و عفونت های لثه گرفته خواهد شد. در آخر لازم بذکر است که فرایند قالب گیری، ساخت و چسباندن روکش زمان و هزینه قابل توجهی را مصرف می کند که این مورد با مراقبت صحیح از روکش ها کنترل خواهد شد.
روتین مراقبت از دندان روکش شده
در ادامه به نکاتی در مورد نحوه نگهداری روکش های دندان برای استفاده طولانی اشاره خواهیم کرد که با انجام آنها روکش های تازه ساخته شده و حتی روکش های قدیمی طول عمر بیشتری خواهند داشت:
- رعایت نکات بهداشتی پس از انجام روکش دندان
اولین و مهمترین روتین مراقبت از دندان روکش شده، رعایت دقیق و منظم نکات بهداشتی می باشد. در ادامه به این نکات بهداشتی مراقبت از دندان می پردازیم:- مسواک زدن
مسواک زدن صحیح 2 بار در روز و در حالت ایده‌آل بعد از هر وعده غذایی باید انجام شود. دقت نمایید از خمیر دندان های فاقد اسکراپ و ملایم استفاده کنید. مسواک زدن به خصوص بعد از نوشیدن چای، قهوه و نوشابه که رنگدانه دارند بسیار در حفظ ظاهری روکش ها اهمیت دارد. همچنین استفاده از مسواک به طور منظم باعث افزایش طول عمر روکش ها می شود. فراموش نکنید مسواک زدن حتما باید 2 دقیقه طول بکشد تا شستشو کاملا انجام شود. بهترین زمان برای مسواک زدن شب ها قبل از خوابیدن و صبح ها پس از میل کردن صبحانه است. - استفاده از نخ دندان
باید از نخ دندان بعد از هر وعده غذایی برای تمیز کردن باقیمانده ذرات غذا در لابلای دندان ها استفاده شود. استفاده صحیح از نخ دندان سبب می شود تا شما دندان های سالم تری را داشته باشید. هنگام استفاده از نخ دندان باید بسیار دقت داشته باشید و با احتیاط این کار را انجام دهید زیرا اگر فشار زیاد وارد شود ممکن است باعث شکستکی و یا کنده شدن روکش ها بشود. - استفاده از دهانشویه
زمانی که شما از روکش های دندانی استفاده می کنید بهتر است از دهانشویه های ضد باکتری و بدون الکل روزی یکبار استفاده کنید و دهان و دندان های خود را شستشو دهید. همینطور غرغره کردن آب نمک در دهان برای ضد عفونی کردن لثه ها و دندان ها بسیار مفید می باشد و در حفظ سلامت دندان ها نقش اساسی دارد. بنابراین بهتر است بعد از مسواک زدن حتما این کار را انجام دهید.
- مسواک زدن
- جلوگیری از ساییدن دندان های روکش شده
برخی افراد عادت دارند در هنگام خواب عمل دندان قروچه را انجام دهند. دندان قروچه می تواند تاج های دندان های شما را از بین ببرد. همچنین این ساییدگی باعث شکستن و از بین رفتن روکش های دندان شما می شود. برای جلوگیری و درمان دندان قروچه بهتر است از نایت گارد یا محافظ مخصوص دندان قروچه که توسط دندانپزشک متخصص برای هر فردی با توجه به قالب دهان و دندان آن شخص ساخته می شود استفاده گردد. علاوه بر این می توان از نایت گارد به عنوان محافظ برای ورزشکاران در حین فعالیت های ورزشی سنگین که ممکن است ضربه به سر و صورت وارد شود استفاده نمود. - اجتناب از خوردن خوراکی های سفت با دندان روکش دار
خوردن تکه های یخ، آجیل های بسیار سفت، پاپ کورن با هسته و غذاهای چسبنده مثل تافی ها و کارامل، موجب می شوند به تاج دندان شما آسیب وارد شود و یا باعث می شوند که روکش های دندان شما از جای خود خارج شوند. در واقع گاهی حتی جویدن ناخن ها نیز می تواند باعث آسیب به روکش های دندان شود. گاهی نیز برخی افراد هنگام کار در پشت میزشان به طور ناخوداگاه عادت دارند خودکار خود را بجوند که این عمل هم بسیار برای دندان های روکش دار خطرناک می باشد. - مراجعه به دندانپزشک برای معاینه دندان روکش شده
پس از قرار دادن روکش ها به روی دندان ها جهت معاینات منظم دندانپزشکی و تمیز نمودن حرفه ای روکش دندان های خود حتما باید به دندانپزشک متخصص مراجعه کنید تا از سلامت دندان ها مطمئن شوید. زیرا بعضی مواقع ممکن است دندان های زیر روکش آسیب دیده باشند که شما متوجه نشوید و این فقط با معاینه دندانپزشک تشخصیص داده می شود. - پرهیز از کشیدن سیگار
سیگار کشیدن به طور کلی سبب می شود تا دندان ها زرد و یا باعث از بین رفتن زیبایی ظاهری دندان ها شود. حال اگر از روکش دندان استفاه می کنید سیگار کشیدن به روکش ها آسیب و باعث از بین رفتن شکل ظاهری و سلامت آن می شود.
موارد مهمی که در مراقبت های بعد از روکش دندان باید رعایت کنید
اگر اتفاقی برای روکش موقت شما افتاد، باید در اسرع وقت به دندانپزشک خود مراجعه کنید. اغلب، عدم استفاده از روکش موقت می تواند موقعیت دندانی را که قرار است جایگزین روکش دائمی شود، تغییر دهد. هنگام استفاده از روکش موقت، باید دندان های خود را مانند قبل مسواک بزنید و هنگام نخ دندان کشیدن بیشتر مراقب باشید تا از جدا شدن روکش جلوگیری شود. پس از چند روز، ممکن است حساسیت به برخی از غذاهای سرد و احساس سوزش در لثه ها را تجربه کنید. شستشو با آب نمک گرم تمام ناراحتی ها را از بین می برد.
روکش ها پس از قرار دادن روی دندان ها نیاز به مراقبت ویژه دارند و به یاد داشته باشید که روکش ها برای محافظت از دندان های داخلی در برابر پوسیدگی یا بیماری لثه نیستند. بنابراین، اقدامات مناسب بهداشت دهان شامل مسواک زدن حداقل دو بار در روز و یک بار نخ دندان کشیدن است. یک روز، به خصوص در اطراف ناحیه ای که روکش با لثه برخورد می کند.
از آنجایی که روکش های موقت موقتی هستند – باید تا زمان آماده شدن روکش دائمی در جای خود نگه داشته شوند – اکثر دندانپزشکان توصیه می کنند هنگام استفاده از روکش های موقت اقدامات احتیاطی را انجام دهید. این موارد عبارتند از:
- به خاطر داشته باشید که دندان های شما ممکن است برای مدتی به سرما و گرما حساس باشند، این حساسیت معمولا پس از چند ماه از بین می رود. اگر احساس کردید که این حساسیت به مرور زمان کاهش نیافت، به پزشک متخصص خود اطلاع دهید.
- بعد از اینکه روکش بر روی دندان های شما قرار گرفت، باید از یک مجموعه ابزار مخصوص (مسواک و نخ دندان مخصوص) استفاده کنید و پس از انجام عمل دریافت و به شما آموزش داده می شود. به یاد داشته باشید که پوسیدگی دندان علت اصلی بیماری لثه است.
- ممکن است روکش دندان شما ترک بخورد اما در برخی موارد این شکستگی در جایی اتفاق می افتد که روکش به دندان مجاور می چسبد و به راحتی غذا وارد روکش و دندان مجاور می شود که در این مورد نیز نیاز به ترمیم دارد
رعایت نکات غذایی بعد از روکش کردن دندان‌ها
نکته مهم در مورد روکش های دندانی این است که علاوه بر کیفیت روکش ها باید به افزایش طول عمر آنها نیز توجه کرد. برخی از این نکات را در زیر فهرست می کنیم:
- سعی کنید بیش از نیم ساعت از خوردن هر گونه غذایی با دندان های بسته خودداری کنید. زیرا روکش های دندانی با چسب مخصوص به دندان ها چسبانده می شوند. هر چه زمان بیشتری بین روکش و پایه دندان بگذرد، چسبندگی قوی تر و با استحکام بیشتری خواهد بود.
- پس از نیم ساعت جویدن غذا با روکش، باید سعی کنید از ایجاد فشار بیش از حد در طول شبانه روز بخصوص با جویدن غذاهای سفت که منجر به شل شدن و کنده شدن پوشش می شود، خودداری کنید.
- سعی کنید برای مدتی از استفاده از خوراکی رنگی مانند شکلات، قهوه و غیره خودداری کنید. تا رنگ روکش در ساعات اولیه صبح تغییر نکند.
- اگر دندان روکش شده باشد و عصب کشی نشده باشد، ممکن است در روزهای اول به غذاهای سرد و گرم حساس باشد. این موقتی است و جای نگرانی نیست. به مرور زمان مشکل حل خواهد شد.
- اگر هنگام جویدن غذا با روکش دندان احساس می‌کنید که خیلی زیاد شده‌اند یا فشار می‌آورید، حتماً به دندانپزشک خود مراجعه کنید تا بتوانید مشکل را تنظیم و برطرف کنید.
- اگر از نخ دندان برای تمیز کردن بین دندان های خود استفاده می کنید، این کار را به آرامی و با احتیاط انجام دهید، زیرا نخ دندان می تواند به مینای دندان بچسبد و کنده شود.
- رعایت بهداشت دهان و دندان می تواند عمر روکش های دندانی را افزایش دهد. استفاده از آب برای شستشوی دهان و مسواک زدن پایه دندان می تواند بهداشت دهان و دندان و عمر طولانی ونیر دندان را تضمین کند.
- رعایت نکات تجویزی بیمار باعث زیبایی بیشتر و ماندگاری دندان مصنوعی می شود. با رعایت بهداشت احتمال عفونت، بوی بد و… از بین می رود و فرد دندان های بسیار زیبایی به دست می آورد. روکش های دندانی نیز انواع مختلفی دارند که به شدت بر زیبایی و استحکام آنها تاثیر می گذارد. از جمله روکش های زیبا می توان به زیرکونیوم و سرامیک اشاره کرد.
چند ساعت بعد از روکش دندان غذا بخوریم؟
بهتر است به مدت نیم ساعت از زمان نصب روکش غذا نخورید تا روکش بصورت درست و کامل به دندان متصل شود. توجه داشته باشید هرچه این زمان طولانی تر شود روکش بهتر محکم تر به پایه دندان می چسبد. پس از گذشت نیم ساعت شما مجاز به خوردن خوراکی های نرم هستید، زیرا جویدن غذاهای سفت باعث شل شدن و افتادن روکش شما خواهد شد. تقریبا می توان گفت با گذشت ۲۴ ساعت از زمان نصب روکش می توانید هرگونه مواد غذایی را مصرف کنید.
عوارض روکش دندان
بصورت طبیعی ممکن است پس از انجام روکش دندان دچار عوارضی شوید که این عوارض تا حدودی طبیعی هستند و شما با انجام مراقبت های بعد از روکش دندان می توانید از میزان این عوارض بکاهید. مشکلات و عوارض احنمالی پس از روکش دندان عبارتند از:
- بروز حساسیت و آلرژی نسبت به روکش دندان:
برخی افراد ممکن است به مواد مورد استفاده در روکش حساسیت نشان دهند. بروز آلرژی در موارد بسیار نادر رخ می دهد و با مصرف داروهای ضدحساسیت نیز بهبود میابد.
- پوسیدگی دندان در اثر روکش دندان:
روکش دندان اگر در جای مناسب خود قرار نگیرد، موجب تجمع مواد غدایی و میکروب ها در زیر آن شده و باعث پوسیدگی دندان می شوند.
- لق شدن و افتادن روکش دندان:
در برخی موارد به علت نصب غلط روکش بر روی دندان، روکش پس از مدتی لق شده و می افتد.
- بروز عفونت زیر روکش دندان:
مهم ترین عارضه ای که ممکن است پس از روکش دندان ایجاد شود، عفونت دندان و لثه است. این مشکل درصورت عدم رعایت مراقبت های بعد از روکش دندان رخ خواهد داد.
عوارض رعایت نکردن موارد بهداشتی و توصیه های پس از درمان
در صورت عدم توجه به توصیه های پزشک و عدم رعایت مراقبت های بعد از روکش دندان، با عوارضی مواجه خواهید شد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
- شکسته شدن مینای دندان،
- عفونت لثه،
- احساس درد،
- نمایان بودن سطح زیرین روکش (کشیدن خط در محل اتصال روکش با چسب).
همه این مشکلات باعث آسیب پلاک، عفونت لثه و درد شدید برای بیمار می شود. بهتر است تمام اقدامات را با دقت انجام دهید تا ماندگاری دندان ها بیشتر شود و در معرض عوارض قرار نگیرید.
چه زمانی باید روکش دندان را تعویض کرد؟
روکش دندان اغلب بین 10 تا 15 سال به روی دندان ها باقی می مانند اما نحوه مراقبت از آن ها در جهت ماندگاری هرچه بیشتر آنها تاثیر بسزایی دارد. اگر دستورات دندانپزشک در جهت مراقبت از روکش دندان را رعایت کنید گاهی حتی بیشتر از 15 سال هم طول عمر خواهند داشت.
اما پس از به پایان رسیدن طول عمر روکش دندان بعد از چندین سال استفاده، مراقبت نادرست از روکش ها، تغییر رنگ و وارد شدن آسیب فیزیکی به روکش دندان و یا بزرگ یا کوچک بودن روکش ساخته شده برای دندان لازم است تا نسبت به تعویض آنها اقدام نمایید. برای تعویض مجدد روکش دندان نیازمند قالب گیری و ساخت مجدد روکش خواهید بود.
سوالات متداول مراقبت از دندان های روکش دار
- برای مراقبت از روکش دندان از مصرف چه غذاهایی باید پرهیز کرد؟
از غذاهای سفت، چسبنده که باعث حرکت روکش دندان می شود باید پرهیز کرد. برخی از این خوراکیها عبارتند از آجیل، آبنبات های سفت، آدامس، یخ، سبزیجات خام و سفت، غذاهای خیلی داغ و خیلی سرد. - مصرف چه نوع غذاهایی بعد از روکش دندان امکان پذیر است؟
مصرف غذاهایی که زیاد احتیاج به جویدن ندارند و باعث حرکت روکش دندان نمی شوند امکان پذیر است. این مواد غذایی عبارتند از: سبزیجات پخته شده، سوپ، تخم مرغ، ماست و میوه های نرم مثل موز. - نحوه مسواک زدن دندان روکش شده به چه صورت است؟
طرز مسواک زدن دندان روکش شده و دندان غیر روکش هر دو به یک شکل است. دندان روکش دار را باید با مسواک نرم و خمیر دندان تمیز کرد و همچنین باید زیر روکش که محلی برای ایجاد بیماریهای لثه است بخوبی با نخ دندان و مسواک نرم تمیز کرد. - آیا می توانم از محصولات یا مواد سفید کننده بر روی دندان روکش شده استفاده کنم؟
خیر، زیرا محصولات سفید کننده مانند خمیردندان سفید کننده یا مواد بلیچینگ تاثیری بر روی مواد چینی (porcelain) بکار رفته در ساخت روکش دندان، ندارند. - چند وقت یکبار برای معاینه دندان روکش شده به دندانپزشک مراجعه نمایم؟
حدود دو الی چهار هفته بعد از انجام روکش دندان به دندانپزشک معالج مراجعه نمایید تا از محل قرارگیری روکش مطمئن شود. سپس شش ماه یکبار برای معاینه مراجعه گردد. - ماندگاری روکش های دندانی چقدر است؟
میانگین طول عمر روکش های دندانی با توجه به نوع آن و نحوه مراقبت از آن 10 تا 15 سال است. اگر متوجه ساییدگی یا آسیب دیدگی شدید زمان تعویض آن فرا رسیده است.
