روکش دندان چیست؟

روکش دندان چیست ؟

روکش دندان یا کراون دندان ( dental crown ) یک کلاهک محافظ دور تا دور برای دندان های پوسیده، شکسته، فرسوده و ضعیف است که روی دندان ثابت شده و سبب بهبود ظاهر عملکرد، ظاهر و قدرت جویدن دندان می شود.

روکش دندان بصورت کامل بر روی دندان اصلی چسبانده می شود و کاربردهای زیبایی و ترمیمی دارد.

از روکش دندان با نام پروتز ثابت نیز یاد می شود و روکش دندان جنس های مختلفی دارد که پس از قالبگیری توسط پزشک متخصص به لابراتوار تحویل داده می شود و لابراتوار دندانسازی طبق قالب، روکش دندان را با ظرافت می سازد.

روکش دندان برای دندان هایی استفاده می شود که دیگر ترمیم کردن آن ها نمی تواند تاثیر گذار باشد. اگر دندانی پوسیدگی بیش از اندازه ای داشته باشد نمی توان دندان را پر کرد و برای آن دندان ها از روکش دندان استفاده می کنند. اگر دندانی دچار عفونت ریشه شده باشد باید تحت درمان ریشه قرار گیرد و معمولا بعد از درمان ریشه برای دندان هایی که دارای عفونت زیاد بوده اند از روکش ها استفاده می شود.

روکش دندان، پوست یا لایه‌ای سفارشی به رنگ دندان یا در مواردی که رنگ طبیعی دندان تیره شده است، روکشی مناسب و رنگی نزدیک به رنگ طبیعی دندان سالم است که در قسمت جلویی یا روی دندان قرار می‌گیرد.

تفاوت لمینت سرامیکی و کامپوزیت ونیر با روکش دندان نیز در همین مسئله است که روکش های دندانی برای حجم بسیار زیادی از دندان های آسیب دیده مورد استفاده قرار می گیرند.

هدف استفاده از انواع روکش های دندان آن است که شکل، رنگ و اندازه دندانها را بهبود دهند یا در موارد خیلی حاد، ظاهر آنها را نیز تغییر بخشند؛ البته در تمامی مراحل، اولویت با حفظ حالت طبیعی دندان بیمار است. در دندانپزشکی زیبایی، گاهی از روکش‌ها به عنوان راه حلی برای اصلاح طرح لبخند استفاده می‌شود.

روکش‌های دندان معمولا جلوی دندان قرار می‌گیرند و کمتر قسمت پشتی دندانها را پوشش می‌دهند. این روکش‌ها، پوسته‌های تراش خورده‌ای هستند که در اندازه‌ها و ضخامت‌های مختلفی وجود دارند و این قابلیت را دارند که کج بودن، کوتاه بودن، شکستگی و یا تغییر رنگ دندانها را برطرف سازند.

دقت داشته باشید که روکش‌ها نمی‌توانند جایگزین فضاهای خالی لثه و دندانهای از دست رفته باشند. معمولا برای پوشش قسمت‌های پشتی دندان، از اینله ها و آنله ها استفاده می‌شود.

همه نمونه‌های روکش‌های دندانی دائمی هستند؛ این به آن معناست که پس از قرار گرفتن روی دندان قابلیت خارج کردن یا جابجایی ندارند. در صورتی که دچار بیماریهای لثه هستید، بهتر است ابتدا ویزیت کامل شوید و دلیل درد و بیماری را مشخص سازید؛ سپس عفونت‌ یا بیماری را برطرف سازید و بعد از آن به فکر ترمیم دندان خود باشید؛ قبل از درمان و بهبودی کامل هرگز از روکش‌های دندانپزشکی استفاده نکنید.

چه زمانی باید از روکش دندان استفاده کرد؟

روکش دندان با اهداف زیبایی یا ترمیمی انجام می شود بنابراین در موارد مختلف می توان روکش دندان را انجام داد:

وجود حفره نسبتا بزرگ در دندان
حفظ دندان ترک خورده، ضعیف و فرسوده
از بین رفتن دندان به دلیل پوسیدگی
پوشاندن نقایص دندان و رنگ بد آن ها و داشتن لبخند جذاب تر
محافظت از دندان عصب کشی و ترمیم شده بنا به تشخیص دندانپزشک

مراحل انجام روکش

برای قرار دادن روکش دندان معمولا مراحل زیر طی می شود:

پیشنهاد خرید

کاور ساکشن جراحی

20,000 تومان20,000 تومانخرید کنید

1 – تراشیدن و آماده سازی دندان :

برای باز شدن فضا جهت قرار گرفتن روکش لازم است قسمت بیرونی دندان تراش خورده آماده شود. در این مرحله پوسیدگی های دندان نیز برداشته شده و در صورت نیاز به ساختار اضافی برای حمایت از روکش، دندانپزشک ساختار از دست رفته دندان را با استفاده از ماده ترمیمی مناسب بازسازی و آماده قرار دادن روکش می کند.

2 – قالبگیری دندان تراش خورده :

قالب گیری دندان مرحله ای است که به منظورتعیین شکل و ابعاد روکش انجام می شود. برای قالبگیری به روش سنتی ماده ای روی دندان قرار گرفته و شکل و فرم روکش با کم آن تعیین می شود.

در روش های جدیدتر از قالبگیری دیجیتال استفاده می شود به این ترتیب که دوربینی را در دهان چرخانده و دندان به خوبی اسکن شده، سپس نرم افزار مخصوص قالب دندان را تهیه می کند. در نهایت قالب تهیه شده به روش سنتی یا دیجیتال برای تهیه روکش به لابراتوار فرستاده می شود.

3 – روکش موقت :

تهیه روکش اصلی حدود 2 هفته طول می کشد معمولا در این مدت برای محافظت از دندان و جلوگیری از جابجایی و انحراف آن روکش موقت روی دندان قرار می گیرد.

روکش موقت از جنس پلاستیک یا فلز است و در مدتی که در دهان قرار دارد ممکن است دندان نسبت به گرما و سرما حساس باشد بنابراین نیاز به مراقبت دارد.

4 – قرار دادن روکش اصلی :

وقتی روکش اصلی آماده شده و تطابق رنگ آن با رنگ دندان های مجاور مورد تایید قرار گرفت، دندانپزشک روکش موقت را که توسط چسب به دندان چسبانده بود جدا کرده و روکش اصلی را در جای خود قرار می دهد و با مواد مخصوص محکم می کند.

انواع روکش های دندان

روکش‌ها به طور معمول از پرسلن (روکشهای سرامیکی) ساخته میشوند اما رزین نیز یکی از مواد دیگر است که میتواند مورد استفاده قرار گیرد.

البته انواع دیگری از روکش‌ها نیز وجود دارد بنام روکش زیرکونیا یا تاج زیرکونیوم (Zirconium Crowns) که از مواد معدنی ساخته شده و جایگزین مناسبی نیز برای روکش‌های پی اف ام یا (Porcelain Fused to Metal) است که در مقاله‌ای مجزا به تفصیل به آن پرداخته‌ایم.

– روکش دندان تمام فلزی (All-Metal)

با توجه به اینکه هیچ فلزی به تنهایی خواص لازم برای تهیه روکش دندان را ندارد؛ از آلیاژی از فلزات برای ساخت روکش دندان تمام فلزی استفاده می‌شود. انواع فلزاتی که برای ساخت روکش دندان تمام فلزی مورد استفاده قرار می‌گیرند شامل فلزات گران‌قیمتی نظیر طلا و تیتانیوم، فلزات نیمه‌گران‌بها نظیر نیکل، کروم و برلیوم و فلزات معمولی هستند.

از جمله مهم‌ترین مزایای روکش دندان تمام فلزی می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
روکش دندان تمام فلزی، نسبت به سایر انواع روکش‌های دندانی، دوام و استحکام بالایی دارد و احتمال شکستن آن بسیار پایین است.
روکش دندان تمام فلزی سازگاری زیستی بالایی دارد؛ به‌این معنا که ضریب ساییدگی آن مشابه مینای دندان است و در بلند مدت موجب ساییدگی دندان‌های طبیعی نمی‌شود.
روکش دندان تمام فلزی درصورتی که از آلیاژی از فلزات گران‌بها تهیه شده باشد، قابلیت شکل‌پذیری مناسبی دارد و تطابق بسیار بالایی با دندان طبیعی خواهد داشت.
روکش دندان تمام فلزی نسبت به سایر انواع روکش‌های دندانی، هنگام نصب به تراش کم‌تری روی دندان طبیعی نیاز دارد.
از جمله معایب روکش دندان تمام فلزی می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
روکش دندان تمام فلزی با توجه به رنگ و ظاهر آن برای ترمیم دندان‌هایی که در معرض دید هستند مناسب نیست و معمولاً برای ترمیم دندان‌های عقب به‌کار می‌رود.
تعداد اندکی از بیماران ممکن است نسبت به برخی از فلزات به‌کار رفته در روکش دندان تمام فلزی نظیر نیکل و کروم حساسیت داشته باشند؛ در چنین مواردی با استفاده از آلیاژ طلا در ساخت روکش دندان تمام فلزی می‌توان مشکل را برطرف نمود.

– روکش دندان تمام سرامیک (All-Ceramic)

برای ساخت روکش دندان تمام سرامیک از پرسلن استفاده می‌شود. با توجه به اینکه در این نوع روکش‌های دندانی، از فلزات استفاده نمی‌شود؛ بسیار شفاف هستند و مانند دندان طبیعی نور را منعکس می‌کنند. روکش دندان تمام سرامیک گزینه‌ای عالی برای افرادی است که به دنبال داشتن دندان‌هایی زیبا و طبیعی با تکنولوژی روز هستند.

مزایای روکش دندان تمام سرامیک می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
روکش دندان تمام سرامیک از جنس پرسلن خالص بوده و دارای هسته سرامیکی آلومینیوم اکسید است، استحکام بالایی دارد و در برابر شکستن و خرد شدن مقاوم است.
روکش دندان تمام سرامیک نسبت به درجه حرارت حساس نیست و از این نظر نسبت به روکش دندان تمام فلزی برتری دارد.
افرادی که نسبت به روکش دندان تمام فلزی حساسیت نشان می‌دهند می‌توانند از روکش دندان تمام سرامیک به عنوان جایگزین مناسب آن استفاده کنند.
معایب روکش دندان تمام سرامیک می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
اگرچه روکش دندان تمام سرامیک از دوام و استحکام مناسبی برخوردار است؛ اما نسبت به روکش دندان تمام فلزی، طول عمر کمتری دارد.
با توجه به اینکه روکش دندان تمام سرامیک نسبت به روکش دندان تمام فلزی، ساختار ضعیف‌تری دارد، نیازمند مراقبت و نگهداری بیشتری است. جویدن مواد غذایی سفت در بلند مدت ممکن است موجب ترک خوردن یا شکستگی روکش دندان تمام سرامیک شود.
روکش دندان تمام سرامیک در صورت شکستن یا ترک خوردن قابلیت تعمیر ندارد و باید تعویض شود. البته تنها روکش دندانی که آسیب دیده تعویض می‌شود و نیازی به جایگزینی روکش کل دندان‌ها نیست.

– روکش دندان فلزی-سرامیکی (Metal-Ceramic)

مهم‌ترین مزیت استفاده از سرامیک در ساخت روکش دندان، شفافیت و زیبایی ظاهری آن است. بنابراین با ترکیب فلز و سرامیک می‌توان روکش دندانی زیبا و شفاف و با استحکام بالاتر ایجاد نمود. در این نوع روکش، آلیاژی از فلزات به‌عنوان هسته و اسکلت اصلی دندان مورد استفاده قرار می‌گیرند، سپس از پرسلن به‌عنوان پوششی روی اسکلت فلزی دندان استفاده می‌شود.

مزایای روکش دندان فلزی-سرامیکی می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
زیبایی ظاهری روکش دندان فلزی-سرامیکی بیشتر از روکش دندان تمام فلزی است؛ در عین حال، استحکام روکش دندان فلزی-سرامیکی بیشتر از روکش دندان تمام سرامیکی است.
روکش دندان فلزی-سرامیکی، دوام و استحکام مناسبی دارد و از نظر هزینه‌، مقرون‌به‌صرفه است.
میزان تطابق‌پذیری روکش دندان فلزی-سرامیکی با دندان طبیعی بالا است و بسیار دقیق و منظم بر روی دندان قرار می‌گیرد.
معایب روکش دندان فلزی-سرامیکی می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
با از بین رفتن پولیش روکش دندان فلزی-سرامیکی احتمال ساییدگی دندان‌های فک مقابل افزایش می‌یابد.
در صورت عدم مراقبت صحیح از روکش دندان فلزی-سرامیکی، احتمال شکستن پوشش پرسلن و جدا شدن آن از اسکلت فلزی وجود دارد.
برای نصب روکش دندان فلزی-سرامیکی، لازم است که سطح بیشتری از دندان طبیعی تراش داده شود.

روکش دندان پی اف ام چیست ؟

روکش PFM مخفف Porcelain Fused to Metal که به معنی پرسلن ذوب شده به فلز است و در این روکش هسته که وظیفه استحکام را دارد، فلزی است و با یک سرامیک پوشانده شده که سبب زیبایی و همرنگ دندان شدن روکش می شود.

روکش پی اف ام به نام روکش دندان فلز و سرامیکی نیز شناخته می شود و یک روکش دندان قیمت مناسب است.

این روکش استحکام و زیبایی معمولی دارد اما هزینه آن به نسبت روکش های سرامیکی به صرفه تر می باشد.

این روکش ها زیبایی نوع تمام سرامیکی را ندارد و در برخی افراد سبب ایجاد حساسیت به فلز می شود.

روکش زیرکونیا چیست ؟

روکش زیرکونیا ( zirconia crown ) یک روکش دندان فول سرامیک است که از دی اکسید زیرکونیوم ساخته می شود که این روکش ها از نظر استحکام قابل قبول، از نظر زیبایی بسیار طبیعی هستند که یکی از رایج ترین روکش ها هستند.

روکش های زیرکونیا با دوام هستند و هیچگونه حساسیتی ایجاد نمی کنند. این روکش ها با اینکه هزینه بیشتری به نسبت پی اف ام دارند اما به نسبت مزایایی که دارند، همچنان مقرون به صرفه هستند.

روکش ایمکس

روکش ایمکس ( E-MAX ) جدیدترین و گرانترین نوش روکش هستند که از سرامیک لیتیوم سیلیکات سخته شده اند و به همین علت این روکش نیز فول سرامیک است که به نسبت زیرکونیا زیبایی و دوام بیشتری دارند.

از معایب روکش ایمکس می توان به هزینه بالا آن به نسبت روکش های دیگر اشاره کرد.

روکش دندان طلا

روکش دندان طلا طرفداران مخصوص به خود را دارا می باشد و زیبایی این روکش سلیقه ای می باشد اما این روکش مزایایی همچون زیست سازگاری و استحکام خوبی دارد و همچنین در طول زمان دچار تغییر رنگ نمی شود.

روکش دندان فلزی

روکش دندان تمام فلزی از ترکیبات فلزات مختلفی مانند پلاتینیوم، کبالت، نیکل، کروم و… ساخته می شود. این روکش ها برای جویدن بسیار مناسب می باشند و بسیار دیر فرسوده می شوند. این روکش ها از نظر زیبایی مناسب نیستند و امروزه دیگر خیلی رایج نیستند.

بهترین نوع روکش دندان کدام است؟

همان‌طور که اشاره شد، هر یک از انواع روکش‌های دندان مزایا و معایب مخصوص به خود را دارند. بنابراین برای انتخاب بهترین نوع روکش دندان باید هدف از انجام روکش دندان مشخص شود.

در‌صورتی که هدف از انجام روکش دندان، اصلاح طرح لبخند و بهبود زیبایی ظاهری دندان‌هایی باشد که در معرض دید هستند، بهتر است از روکش دندان تمام سرامیک استفاده شود.

در صورتی که روکش برای دندان‌های عقب و جهت ترمیم آن‌ها انجام می‌شود؛ بهترین گزینه استفاده از روکش دندان تمام فلزی است. دندان‌های عقب با توجه به اینکه بیشتر از سایر دندان‌ها در فرآیند جویدن غذا مورد استفاده قرار می‌گیرند باید از استحکام بیشتری نیز برخوردار باشند.

شایان ذکر است که روکش دندان فلزی-سرامیکی به عنوان استاندارد طلایی برای ترمیم دندان‌های آسیب‌دیده معرفی شده است. بنابراین درصورتی که قصد ترمیم دندان‌های جلو را دارید و البته به‌دنبال روکشی با طول عمر بالاتر هستید، استفاده از روکش دندان فلزی-سرامیکی توصیه می‌شود.

عمر روکش دندان

روکش‌های پرسلن یک روش دائمی برای رفع مشکلات ظاهری دندان است و از آنجا که برای تعویض یا برداشتن روکش دندان باید به متخصص مراجعه کرد و معمولا در شرایط اضطراری پیش می‌آید؛ پیش از استفاده از آنها ضروری است که تمام مشکلات، بیماریها و عفونت‌های دهان و دندان فرد متقاضی رفع شود؛ همچنین نیاز به ایجاد اصلاحات ظاهری بر روی ترتیب و ردیف بودن دندانها توسط دندانپزشک وجود دارد.

مهمترین نکته در رابطه با استفاده با روکش‌های دندانی آن است که در صورت استفاده درست از آنها و همچنین رعایت بهداشت دهان و دندان، میتوان از آنها برای حدودا یک دهه به راحتی استفاده کرد و عمر روکش دندان حتی به ۱۵ سال نیز می‌رسد.

افرادی که قصد استفاده از این روکش‌ها را دارند بهتر است پیش از هرگونه اقدام برای استفاده از روکش‌ها، یک دندانپزشک متخصص را با تحقیق پیدا کنند تا شانس موفقیت خود را در این زمینه افزایش دهند.

از آنجا که دندانها نقش مهمی در ظاهر افراد دارند و اولین چیزی است که در چهره شخص به چشم می‌آید؛ برای ساختن قالب دقیق دندانها تجهیزات نوین دندانپزشکی نقش حیاتی را در این امر ایفا می‌کند و پیشنهاد می‌شود کلینیکی که انتخاب می‌کنید مجهز به تکنولوژی دندانپزشکی دیجیتال باشد تا با روش اسکن سه بعدی بتواند بهترین روکش دندان را برای لبخند زیبای شما ارمغان آورد.

کاربرد روکش‌های دندانی

روکش‌های دندانی در بسیاری از موارد به منظور زیبایی هر چه بیشتر لبخند و دندانها مورد استفاده قرار می‌گیرند.در بسیاری از موارد از جمله درمان کانال ریشه دندان، استفاده از نوشیدنی‌هایی مانند قهوه و چای به صورت مداوم یا کشیدن سیگار، استفاده بیش از اندازه از فلوراید، استفاده از پرکننده‌های دندان یا دلایل دیگر ممکن است رنگ دندانها تغییر پیدا کند و به همین منظور میتوان با استفاده از روکش‌های دندانی، این تغییر رنگ‌ها را به طور کلی مخفی کرد.

برای بسیاری از افراد، فاصله میان دندانها بسیار آزار دهنده است و منجر به کاهش اعتماد به نفس آنها می‌شود. بسیاری از روکش‌های دندانی در این مواقع نیز می‌توانند به کم کردن فاصله دندان کمک کند.

افرادی که قسمتی از دندانهای آنها شکسته است یا اندازه آنها مناسب نیست نیز با این مشکل روبرو می‌شوند و میتوانند با استفاده از روکش‌های مختلف این مشکل را برطرف سازند.