پوکی استخوان و تاثیر آن بر دندان؟!
بسیاری افراد تصور می کنند که به درک کاملی از بیماری پوکی استخوان رسیده اند و می دانند برای پیشگیری یا درمان آن چه باید بکنند.
پوکی استخوان عبارت است از کاهش تراکم و شکنندگی شدید استخوان ها.
مهمترین عامل بروز این مشکل بالا رفتن سن، یائسگی و کمبود ویتامین D و کلسیم در بدن است.
پیشرفت های اخیر در تحقیقات انجام شده در این زمینه، تمام جنبه های این مشکل پزشکی را آشکار کرده اند و برای وجود آن و نیز کارهایی که مبتلایان به آن می توانند برای درمان آن انجام دهند دلایل شفافی ارائه کرده اند.
یکی از بیماری های شایع در بزرگسالان و افراد مسن پوکی استخوان است.
مشکلات این بیماری محدود به سیستم حرکتی بدن مانند دست و پا نیست و در خیلی موارد بر روی سایر درمان های جانبی نیز اثرگذار می باشد.
از طرفی باید بدانید که در اکثر موارد پوکی استخوان به صورت موضعی ایجاد نمی شود و اغلب ساختار اسکلتی و استخوانی بدن را در بر می گیرد.
پس شامل استخوان فک نیز می شود و از طرفی درمان ایمپلنت به استخوان فک مربوط است.
حالا با این سوال مواجه می شویم که آیا کاشت ایمپلنت با وجود پوکی استخوان امکان پذیر است؟
هزینه کاشت ایمپلنت و درمان کامل آن بالا می باشد و مهم است بدانیم نتیجه نهایی مطلوب است و بازدهی خوبی ایجاد می کند.
اگر مشکلی مانند پوکی استخوان نیز در سر راه وجود دارد اطلاع از شیوه درمان و عملکرد ایمپلنت در این شرایط بسیار مهم است.
دارو های پوکی استخوان چه تأثیری روی درمان دندانپزشکی دارند؟
هر چند استئونکروز فک ممکن است به صورت خود به خود اتفاق بیافتد، اما اغلب پس از یک دوره فرایندهای دندانپزشکی رخ می دهد که استخوان یا بافت های مرتبط با آن را (به عنوان مثال، کشیدن دندان) تحت تأثیر قرار می دهد.
در صورتی که از داروهای ضد پوکی استخوان استفاده می کنید حتماً آن را با دندانپزشک خود در میان بگذارید تا بتواند حین تصمیم گیری برای طرح درمان شما، آن را مد نظر قرار دهد.
این امکان وجود ندارد که بتوان با اطمینان گفت چه کسی دچار استئونکروز خواهد شد و در چه افرادی بروز پیدا نخواهد کرد. اکثر افرادی (بیش از 90 درصد) که در پی استفاده از این داروها در آنها استئونکروز فک ONJ تشخیص داده شده است، بیماران مبتلا به سرطان هستند که از راه تزریق در حال دریافت داروهای ضد پوکی استخوان هستند یا اینکه قبلاً به طور مکرر از دوز بالای آنها استفاده کرده اند.
10 درصد دیگر (از افراد مبتلا به ONJ) هم برای درمان پوکی استخوان از دوز پایین تر این داروها استفاده کرده بودند.
تمام افرادی که قرار است درمان پوکی استخوان خود را با داروهای ضد پوکی استخوان آغاز کنند، پیش از آغاز درمان یا مدت کوتاهی پس از آغاز آن، بهتر است به دندانپزشک خود مراجعه کنند.
از این طریق، شما و دندانپزشکتان می توانید اطمینان حاصل کنید که سلامت دهان و دندان های شما وضعیت مناسبی دارد و طرح درمانی را آغاز خواهید کرد که طی درمان پزشکی شما، سلامت دهان و دندان های شما را حفظ خواهد کرد.
پوکی استخوان چیست؟
osteoporosis یا همان پوکی استخوان مربوط به ساختار داخلی بافت استخوان ها می شود.
در این بیماری با افزایش سن، از دست رفتن برخی منابع ویتامینی و معدنی، ابتلا به بیماری های مختلف، ورود به دوره یائسگی در زنان و … تراکم بافتی استخوان کاهش می یابد و به اصطلاح دچار پوکی می شود.
زمانی که فرد دچار این بیماری شود استخوان های او در ضعیف ترین حالت ممکن خود قرار می گیرند که با کمترین اعمال فشار و ضربه ای دچار شکستگی می شوند.
کاهش تراکم استخوانی همراه با پوکی استخوان در سراسر بافت اسکلتی ایجاد می شود.
به طوری که محدوده فک نیز از این امر جدا نیست و دچار آسیب های مختلف می گردد.
برای پیشگیری از پوکی استخوان در سنین بالا متخصص درمان ها و داروهایی را تجویز می کند که می توان در این زمینه به داروی بیس فسفونات (Bisphosphonates) اشاره کرد.
ارتباط بین پوکی استخوان و ایمپلنت چیست؟
برای اینکه بدانیم آیا پوکی استخوان به عنوان یک محدودیت بر سر راه کاشت ایمپلنت قرار دارد یا خیر باید ارتباط این دو را با هم بررسی کنیم.
با ایجاد پوکی استخوان در فرد سطح تراکم بافت استخوانی کاهش می یابد.
در این زمینه داروهایی تجویز می گردد که کمک زیادی برای کاهش پوکی استخوان و به تعویق انداختن آن می کند.
پس نیاز است که حتما متخصص ایمپلنت قبل از شروع درمان، معاینات کاملی را انجام دهد و با بررسی وضعیت پزشکی مراجعه کننده در صورت وجود پوکی استخوان اقدامات لازم را در نظر بگیرد.
تنوع دارویی برای درمان پوکی استخوان گسترده می باشد که باید داروی مصرفی حتما متناسب با شرایط استخوان فک نیز باشد.
برخی داروها عملکرد متفاوتی را ایجاد می کنند.
تحقیقات و همچنین عمل های ایمپلنت ثبت شده برای بیماران مبتلا به پوکی استخوان نشان می دهد که نتایج موفق بوده اند و تضادی بین ایمپلنت و پوکی استخوان وجود ندارد. هرچند که سطح توانایی متخصص ایمپلنت، دانش و تجربه و در کنار آن تجهیزات مورد استفاده بسیار تاثیرگذار می باشند.
اگر تمام فرآیند درمان به خوبی انجام شود، با توجه به تحریک پذیری بافت استخوان که در ناحیه فک ایجاد می شود، در مواردی حتی افزایش تراکم استخوان در این ناحیه اتفاق افتاده است و شرایط استخوان فک بهتر شده است.
برای اینکه بدانیم آیا پوکی استخوان به عنوان یک محدودیت بر سر راه کاشت ایمپلنت قرار دارد یا خیر باید ارتباط این دو را با هم بررسی کنیم.
با ایجاد پوکی استخوان در فرد سطح تراکم بافت استخوانی کاهش می یابد.
در این زمینه داروهایی تجویز می گردد که کمک زیادی برای کاهش پوکی استخوان و به تعویق انداختن آن می کند.
پس نیاز است که حتما متخصص ایمپلنت قبل از شروع درمان، معاینات کاملی را انجام دهد و با بررسی وضعیت پزشکی مراجعه کننده در صورت وجود پوکی استخوان اقدامات لازم را در نظر بگیرد.
تنوع دارویی برای درمان پوکی استخوان گسترده می باشد که باید داروی مصرفی حتما متناسب با شرایط استخوان فک نیز باشد.
برخی داروها عملکرد متفاوتی را ایجاد می کنند.
تحقیقات و همچنین عمل های ایمپلنت ثبت شده برای بیماران مبتلا به پوکی استخوان نشان می دهد که نتایج موفق بوده اند و تضادی بین ایمپلنت و پوکی استخوان وجود ندارد. هرچند که سطح توانایی متخصص ایمپلنت، دانش و تجربه و در کنار آن تجهیزات مورد استفاده بسیار تاثیرگذار می باشند.
اگر تمام فرآیند درمان به خوبی انجام شود، با توجه به تحریک پذیری بافت استخوان که در ناحیه فک ایجاد می شود، در مواردی حتی افزایش تراکم استخوان در این ناحیه اتفاق افتاده است و شرایط استخوان فک بهتر شده است.
کاشت ایمپلنت با وجود پوکی استخوان یا استخوان تحلیل رفته چگونه است؟
بعد از کشیدن دندان، به علت فشاری که در زمان خوردن غذا و خوراکی به لثه ها وارد می شود، فک دچار تحلیل می شود.
اگر فرد مبتلا به پوکی استخوان باشد، سرعت تحلیل فک به مراتب بیشتر است و هرچه زمان بگذرد، برای انجام کاشت ایمپلنت شرایط نامناسب می شود.
از این رو توصیه بهترین متخصص ایمپلنت این است که در صورت عدم بیماری خاص و یا نداشتن مشکل، بلافاصله بعد از کشیدن دندان برای انجام ایمپلنت اقدام شود تا از تحلیل استخوان فک و لثه جلوگیری شود.
اگر مدت زیادی از کشیدن دندان بگذرد و برای ایمپلنت اقدام نشود، نیاز به انجام درمان های جانبی و ترمیم استخوان فک برای کاشت ایمپلنت وجود خواهد داشت.
پیشگیری از پوکی استخوان فک و تحلیل رفتن آن چگونه است؟
بیماری پوکی استخوان به صورت موضعی نیست و در سراسر بدن ایجاد می شود، بنابر این بهترین روش برای اینکه از تحلیل رفتن استخوان فک و پوکی آن جلوگیری کنیم، این است که مانع ابتلا به پوکی استخوان شویم.
درست است که در اغلب موارد پوکی استخوان مانعی برای انجام درمان ایمپلنت نیست، اما روند درمان را کند می کند، شرایط درمان را حساس تر می کند، نگرانی بیمار افزایش می یابد و … پس می توان با پیشگیری از پوکی استخوان، به مقدار زیادی مانع تمام این موانع و مشکلات شد.
برای این کار نیاز است موارد زیر رعایت شود:
- افزایش سطح فعالیت های جسمی و فیزیکی از نوع سالم
- قرار دادن برنامه ورزشی مناسب جهت سلامتی به صورت منظوم و استاندارد
- رعایت برنامه غذایی سالم که دربرگیرنده مهمترین نیازهای بدن باشد و ساختار بدن با کمبود ویتامین خاصی مواجه نشود. حتما در برنامه غذایی لبنیات و سبزیجات در نظر گرفته شود.
- حذف مصرف مواد مخدر در انواع مختلف آن
- عدم مصرف نوشیدنی های الکلی و مشروبات
- عدم مصرف زیاد نوشابه، چای، ماء الشعیر و …
- حفظ بهداشت دهان و دندان در بالاترین سطح ممکن با کمک نخ دندان، مسواک زدن و دهان شویه
بهترین راه کارها برای کاشت ایمپلنت دندان در افراد مبتلا به پوکی استخوان چیست؟
در مواردی که متخصص با انجام معاینات متوجه پوکی بیش از اندازه استخوان فک مراجعه کننده شود و تشخیص دهد این استخوان برای انجام ایمپلنت ضعیف است، از درمان های مناسب برای افزایش استحکام استخوان فک استفاده می کند. مهم ترین درمان در این زمینه انجام پیوند استخوان می باشد. برای انجام پیوند استخوان از دو منبع استفاده می شود:
- استفاده از بافت استخوانی فرد در نواحی دیگر بدن
- استفاده از استخوان مصنوعی
سرعت ترمیم و بهبودی در منبع اول یعنی استفاده از بافت استخوانی خود فرد بسیار بالاتر است. اما به دلیل وجود بیماری پوکی استخوان ممکن است شرایط دریافت از سیار نقاط بدن نیز وجود نداشته باشد و یا بافت تهیه شده از نظر مواد معدنی و ساختار توانایی تقویت استخوان فک را نداشته باشد.
در این موارد منابع مصنوعی که با استفاده از مواد مورد نیاز ساخته شده اند بهترین راه حل هستند.
قدرت استحکامی و درمانی منابع استخوان مصنوعی بسیار پایین تر می باشد.
با انجام ترمیم فک و عمل پیوند استخوان شرایط برای کاشت ایمپلنت فراهم است.
متخصص با توجه به نتایج پیوند ممکن است انجام ایمپلنت را در سریع ترین زمان ممکن تجویز کند و یا توصیه گند چند ماهی از عمل پیوند بگذرد بعد ایمپلنت انجام شود.
تراکم استخوان فک
افراد مبتلا به پوکی استخوان از دست دادن تراکم استخوان را تجربه می کنند که اغلب شامل استخوان فک می شود.
کاهش تراکم استخوان فک می تواند باعث مشکلات جدی دندانی شود.
از دست دادن دندان و تراکم استخوان فک
افراد در ابتدا پس از از دست دادن تراکم استخوان فک، لق شدن دندان ها را گزارش می کنند.
در نهایت ممکن است دندان ها بیفتند. بسیاری در این مرحله برای تهیه دندان مصنوعی به مطب دندانپزشکی عمومی مراجعه می کنند.
متأسفانه، پروتزهای مصنوعی اغلب برای افرادی که پوکی استخوان دارند مناسب نیستند، بنابراین ممکن است جراحی دهان ضروری باشد.
بیماری پریودنتال
بیماری پریودنتال (لثه) یکی دیگر از نگرانی های افراد مبتلا به پوکی استخوان است.
از دست دادن تراکم استخوان در استخوان فک می تواند نفوذ باکتری ها را آسان تر کند و روی آن ها تاثیر بگذارد.
این منجر به بیماری لثه می شود.
عوامل پوسیدگی دندان چیست؟
به سه مورد از مهم ترین آنها اشاره میکنیم:
باکتری
همانطور که پیشتر اشاره شد، باکتری های موجود در دهان، از غذاها و نوشیدنی های شیرین و نشاسته ای (مانند میوه، آب نبات، نان، غلات، نوشابه های گازدار، آبمیوه و شیر) تغذیه می کنند و اینگونه است که کربوهیدرات ها را به اسید تبدیل می کنند که خود باعث ایجاد مراحل مقدماتی تخریب دندان ها میگردد.
پلاک دندان
پلاک دندان، لایه ایست چسبناک و شفاف که روی دندان هارا می پوشاند.
به دلیل مصرف زیاد قند، نشاسته و تمیز نکردن مناسب دندان ، توسط برخی باکتریهای دهان ایجاد میگردد.
با گذشت زمان، پلاک سفت می شود و در اصطلاح تبدیل به تارتار دندان می شود و به همین خاطر تمیز کردن آن، از سطح دندان ها سخت تر است.
عدم بهداشت مناسب دهان و دندان
کاملا بدیهی است که بدون مسواک زدن، دهانشویه و نخ دندان کشیدن مناسب، اسیدهای موجود در پلاک، مینای دندان را حل کرده و حفره ها یا سوراخ هایی در سطح مینا ایجاد می کنند که باعث ایجاد پوسیدگی میگردند.
فاکتورهای مختلفی در پوسیدگی دندان دخیل هستند که البته میزان آن ها با توجه به سن افراد متغیر است مثلاً در بهداشت دهان و دندان کودک با افزایش مصرف زیاد شکلات و شیرینی، میزان باکتری و جرم های چسبنده نیز افزایش پیدا می کند که استفاده از فلوراید برای آنها ضروری است.
چرا پوسیدگی دندان به دندان های دیگر هم سرایت می کند؟
علیرغم هشدارهای مختلف در مورد رژیم غذایی مناسب باید اذعان داشت که عوامل اصلی پوسیدگی دندان باکتری های استرپتوکوک موتانس و استرپتوکوک سوبرینوس هستند. در واقع فارق از موضوع تغذیه و دندان یعنی اینکه که چه می خورید یا می نوشید، پوسیدگی دندان بدون کمک باکتری های موجود در دهان ایجاد نمی شوند.
فرایند پوسیدگی زمانی شروع میشود که باکتری های موجود در دهان، ذرات باقی مانده غذا را خورده و اسید تولید می کنند. این مواد غذایی مخلوط با اسید، همراه با بزاق دهان و میکروبها، باعث تشکیل پلاک شده و مینای دندان را فرسایش میدهند و در نهایت منجر به پوسیدگی میشوند.
با داشتن این باکتری ها روی دندان ، ممکن است در صورت مساعد بودن شرایط، به دندان های مجاور نیز سرایت کند. بنابراین پوسیدگی می تواند از یک دندان به دندان های دیگر سرایت کند.
ریختن نمک روی دندان پوسیده چه تاثیری دارد؟
متخصصان بهداشت دهان و دندان به بیماران توصیه می کنند که در صورت ایجاد زخم یا عفونت در دهان با آب نمک دهان خود را شستشو دهند.آب نمک باکتری هایی را که باعث ایجاد حفره می شود را از بین می برد.
بنابراین بلافاصله بعد از پوسیدگی، دندان خود را با آب نمک شستشو دهید.
نمک یک ضد عفونی کننده و ساینده ملایم و طبیعی برای دندان هااست و شستشوی دندان ها با آب نمک یکی از رایج ترین مراقبت ها از دندان در خانه است.
پیشگیری از پوسیدگی دندان
روش های مختلفی برای پیشگیری از پوسیدگی دندان وجود دارد که ما به برخی از مهمترین آنها در اینجا اشاره میکنیم:
– مسواک زدن 2 بار در روز با خمیر دندان حاوی فلوراید
– پرهیز از خوردن و نوشیدن غذاها و نوشیدنی های شیرین مانند آب نبات و نوشابه
– مجدود کردن میان وعده های حاوی شکر
– استفاده روزانه از نخ دندان برای تمیز کردن فضای بین دندانها
– ترک سیگار
– استفاده از سیلانت یا شیارپوش روی دندانهای عقب به منظور جلوگیری از نفوذ باکتریهایی که باعث ایجاد پوسیدگی در شیارها ی دندان ها میشوند
آیا مصرف داروهای پوکی استخوان برای سلامتی دهان و دندان مضر است؟
تحت شرایط مختلف و موقعیت های درمانی گوناگون از جمله وجود سرطان برای فرد داروهای پوکی استخوان تجویز می شود که زیر نظر مستقیم متخصص و پزشک باید مصرف شود. در صورتی که این داروها مطابق با برنامه زمان بندی پزشک و به صورت درست مصرف گردند هیچ گونه عوارض و خطری را برای فرد به همراه نخواهند داشت، اما در صورت مصرف خود سرانه دارو، وجود عوارض احتمالی امکان پذیر می باشد. زمانی که برای درمان ایمپلنت اقدام می کنید باید تمام برنامه دارویی مصرفی را به متخصص ایمپلنت اطلاع دهید.
معرفی خمیر دندان ضد پوسیدگی
برای جلوگیری از پوسیدگی دندان باید از خمیر دندان های حاوی فلوراید و کلسیم استفاده کرد.
این دو ماده معدنی با تقویت مینای دندان از ایجاد پوسیدگی جلوگیری می کنند.
مطالعات نشان داده است که فلوراید به ویژه برای جلوگیری از پوسیدگی دندان و کمک به حذف پلاک های تشکیل شده روی دندان ها، مفید است.
بنابراین انتخاب خمیردندانی که حاوی فلوراید است راهی ساده برای اطمینان از حفظ سلامت دهان و دندان است.
خمیر دندان مولتی اکشن یا چند کاره آلفادنت حاوی فلوراید، کلسیم و ماده طبیعی آلفاپاینن می باشد که می تواند از پوسیده شدن دندان های شما جلوگیری کند.