اگر چه به هم فشار دادن یا ساییدن دندانها که به آن دندان قروچه (بروکسیسم) می گوییم، ممکن است به علت استرس و اضطراب اتفاق بیفتد اما اغلب در خواب تجربه می شود و بیشتر به علت نامناسب بودن موقعیت دندانها یا جای خالی دندان یا کجی آنها ایجاد می شود. همچنین ممکن است علت دندان قروچه، مشکلات خواب مانند وقفه تنفسی در خواب (اپنه خواب) باشد.
علائم و نشانه های دندان قروچه
کشیدن دندان ها روی هم میتواند علائم زیر را داشته باشد:
- ممکن است صدا ایجاد کند و عزیزی را که در اتاق شما خوابیده است بیدار نماید.
- لبه یا سطح جونده دندانها صاف و مسطح شده یا دندان ترک خوردگی یا لب پر شدگی دارد و یا در موارد شدید لق شده است.
- مینای دندان ساییده شده و لایه های داخلی تر دندان نمایان شده اند.
- افزایش درد یا حساسیت دندان.
- خستگی عضلات فک یا انقباض آنها و یا قفل شدن فک به طوری که کامل باز یا بسته نمی شود.
- درد صورت، گردن یا فک
- دردی که به صورت گوش درد احساس می شود اگر چه واقعا به گوش ارتباطی ندارد.
- سردرد مبهم که از شقیقه ها شروع می شود.
- صدمات ناشی از گاز گرفتن داخل گونه
- اختلال خواب
علت ساییدن دندان ها روی هم
هنوز عوامل این بیماری به طول کامل شناخته شده نیستند اما علت آن میتواند فیزیکی، روانی و یا ژنتیکی باشد.
در بیداری:
در بیداری میتواند به دلیل اضطراب، استرس، خشم، ناامیدی یا خستگی باشد و یا راهکاری برای افزایش تمرکز عمیق.
در خواب:
اگر فقط در خواب اتفاق می افتد بیشتر مربوط به وضعیت فکها و دندانها و یا اختلالات خواب می باشد.
عوارض دندان قروچه
در برخی موارد دندان قروچه مزمن منجر به شکستن، لق شدن یا از دست دادن دندان می شود. حالت مزمن این مشکل باعث می شود دندانها به شدت ساییده شوند و از بین بروند. در صورت صدمه دیدن شدید دندانها مجبور به روکش کردن، عصب کشی و یا پروتزهای جایگزین دندانهای از دست رفته مانند بریج و ایمپلنت دندان می شوید.
اما مشکل به همین جا ختم نمی شود. اگر قروچه شدید باشد نه تنها بر دندانها تاثیر می گذارد بلکه بر مفصل فک نیز تاثیر می گذارد و باعث تخریب مفصل فک و حتی تغییر شکل صورت می شود.
تشخیص دندان قروچه
احتمالا دندانپزشک در معاینه دندانپزشکی، متوجه این مشکل می شود. اگر شواهدی از تغییراتی در دندانها دیده شود ممکن است دندانپزشک سوالاتی از شما بپرسد تا علت دندان قروچه را پیدا کند. برای ارزیابی شدت آن، ممکن است موارد زیر بررسی شوند:
- حساسیت عضله های فک
- ناهنجاریهای واضح دندانی مانند شکستگی یا جای خالی دندان
- صدماتی که دندانها، استخوان پیرامون آنها و سطح داخلی گونه دیده است (معمولا با عکس اشعه ایکس دندان)
- در معایناتی که برای ارزیابی صورت می گیرد، اختلالات دیگری که ممکن است همین علائم مشابه را ایجاد کنند مانند اختلال مفصل فک یا مشکلات دندانی دیگر نیز بررسی می شوند.
- ارجاع به متخصص خواب یا روان درمانگر
- اگر دندانپزشک به این نتیجه برسد که مشکل دندان قروچه شما به مشکل خواب جدی برمیگردد، شما را به متخصص خواب ارجاع می دهد. متخصص خواب پزشکی است که در زمینه مشکلات خواب تخصص گرفته است. او مشخص می کند آیا نوعی اختلال خواب مانند وقفه تنفسی در حین خواب دارید یا نه.
- اگر اضطراب یا عوامل روانی دیگر بر آن تاثیر می گذارند، دندانپزشک شما را به مشاوره یا روان درمانگر ارجاع می دهد.
راه های درمان دندان قروچه
دندانپزشک محافظ دهان شبانه برایتان تجویز می کند تا از دندانها در مقابل ساییدگی و صدمات دیگر محافظت شود. اگر استرس عامل این مشکل است، باید با مدیریت استرس، آن را کنترل کنید. اگر اختلال خواب باعث دندان قروچه تان شده است، درمان اختلال خواب به برطرف شدن آن کمک می کند.
سایر راهکارهای درمان دندان قروچه عبارتند از:
- پرهیز از خوردن نوشیدنی ها و غذاهای کافئین دار مانند نوشابه، شکلات و قهوه
- پرهیز از الکل (به نظر می رسد با مصرف الکل، این مشکل شدیدتر می شود)
- نجویدن اشیاء (مانند مداد یا یخ)
- پرهیز از جویدن آدامس چرا که باعث می شود عضلات فک بیشتر به عمل ساییدن عادت کنند و احتمال آن بیشتر می شود.
- تمرین جلوگیری از به هم فشار دادن دندانها در بیداری (مثلا اگر متوجه شدید در بیداری دندانهایتان را دارید به هم فشار می دهید، زبان خود را بین دندانهایتان بگذارید)
- شل کردن عضلات فک با گذاشتن یک حوله گرم روی گونه (نزدیک به گوش)
