پست و کور دندان (Post and core) یک درمان ترمیمی در دندانپزشکی است که گاهی اوقات پس از عصب کشی، نیاز می شود. هنگامی که بخش قابل توجهی از ساختار دندان برداشته می شود، برای نگه داشتن روکش دندان از پست و کور استفاده می شود. روکش کلاهکی مشابه تاج دندان است که روی دندان قرار می گیرد و نقش تاج را بر عهده می گیرد.
از دست دادن دندان طبیعی و دائمی امری ناخوشایند است. به همین دلیل دندانپزشکان تمام سعی خود را می کنند دندان خراب بیمار در دهان باقی بماند. یکی از مواردی که می تواند به دندان آسیب جدی بزند و باعث از دست رفتن آن شود، پوسیدگی می باشد.
پوسیدگی از مینا و تاج دندان شروع شده و به قسمت های دیگر دندان سرایت می کند. وقتی بعد از خوردن مواد غذایی در میان دندان ها باقی بماند، در مرور زمان با افزایش آنها در میان دندان ها به پلاک تبدیل می شوند. در واقع پلاک ها باکتری هایی هستند که از باقی مانده غذا در میان دندان ها به وجود می آیند.
مواد غذایی با گذشت زمان جای ثابتی برای خود در میان دندان ها ایجاد می کنند. رفته رفته این باکتری ها سخت شده و تبدیل به پلاک می شوند. پلاک ها با انتشار باکتری ها در میان دندان ها باعث پوسیدگی دندان و همچنین عفونت لثه می شوند. اغلب پلاک های دندان به طور واضح دیده نمی شوند. چون آنها در امتداد دندان ها و زیر لثه ها گسترش می یابند. به همین دلیل است که دندانپزشکان توصیه می کنند باید از نخ دندان به صورت مداوم استفاده شود.
باکتری های انتشار یافته از تاج و مینای دندان پوسیدگی را آغاز می کنند، اگر پوسیدگی در این مرحله متوقف نشود به ریشه و پالپ دندان می رسد، که در این زمان اندو ( درمان ریشه یا عصب کشی) باید انجام شود. در این مرحله نیز بسیاری از افراد درد دندان خود را جدی نمی گیرند. به طوری که بعد از مدتی دندان پوسیده لق شده یا می شکند.
وقتی پوسیدگی به عصب دندان برسد، می توان آن را با درمان اندو متوقف نمود و دندان دائمی را در دهان حفظ کرد. اما متاسفانه در این مرحله قسمت عمده ای از تاج دندان از بین می رود وبا پر کردن قابل ترمیم نخواهد بود. آمالگام یا کامپوزیتی که برای ترمیم دندان به کار می رود بعد از مدتی می افتد به همین دلیل باید از یک روش دیگر برای ترمیم دندان عصب کشی شده استفاده نمود.
پست و کور چیست؟
وقتی بخش زیادی از دندان از بین برود، اما ریشه سالم بماند باید برای حفظ دندان از Post و Core استفاده نمود. در این روش دندانپزشک یک حجم از ساختار قسمت از دست رفته دندان ایجاد می کند که با استفاده از آن می تواند دندان را به راحتی ترمیم نماید. در واقع پست و کور نوعی روکش دندان است.
پست میله ای است که در داخل مجرای ریشه دندان قرار می گیرد و بار کور یا هسته دندان بر روی آن قرار می گیرد. کور یا هسته مواد (core build up) ترمیمی است که برای بازسازی ساختار از دست رفته دندان استفاده می شود و دندان را کامل می کند تا روکش پشتیبانی مناسبی داشته باشد.
پست و کور دندان به وضعیتی اطلاق می‌شود که دندانی که نیاز به پر کردن (پست) یا روکش (کور) دارد. این مشکل معمولاً ناشی از تسویه ناصحیح غذاها و نگهداری ناصحیح دهان و دندان‌ها است.
در این روش می توان دندانی که به شدت اسیب دیده و از بین رفته است را احیا نمود. فقط در صورتی که ریشه دندان سالم باشد.پست و کور دندان یک تاج فلزی با پایه میله شکل می باشد. این تاج فلزی با قالب گیری از قسمتی از دندان که باقی مانده است و همچنین ریشه دندان ساخته می شود.
تاجی که بر اساس قالب ساخته می شود، به عنوان تاج از دست رفته دندان Core و میله انتهای آن در داخل ریشه Post قرار می گیرد. در انتها نیز برای پوشاندن و تبدیل به شکل دندان، روی آن یک تاج گذاشته می شود.
گاهی مواقع نیز می توان دندان را با استفاده از یک پین پر نمود. این در صورتی است که قسمت زیادی از دندان از بین نرفته باشد. به این ترتیب یک پایه فلزی درون ریشه قرار می گیرد تا به حفظ و نگهداری آمالگام یا کامپوزیت در دندان کمک کند.
پست و کور دندان در چه مواردی لازم است؟
در عصب کشی دندان، بخشی از ساختار دندان و پالپ برداشته می شود و دندان پاکسازی می شود. پالپ حاوی رگهای خونی، بافت همبند و عصب است که در عصب کشی تمامی این بخشها خارج می شوند.
گاهی اوقات آسیبی که دندان دیده گسترده است و دندانپزشک به ناچار بخش زیادی از دندان را برمی دارد بنابراین ساختار باقی مانده ممکن است درحدی نباشد که بتواند فشارهای شدید فک را متحمل شود بدون این که صدمه ببیند.
در این موارد پست و کور اجرا می شود تا دندان تقویت شده و بتواند روکش را نگه دارد و بخش از دست رفته بازسازی شود. بازسازی دندان بدون تقویت پی بی فایده است به همین علت با پست و کور، در واقع پایه تقویت می شود.
معمولا توصیه می شود اگر بیش از ۵۰ درصد ساختار اصلی دندان از دست رفته است، از این روش برای تقویت آن استفاده شود. در این موارد، پست به صورت مکانیکی کور و روکش را نگه می دارد.
در مواردی که ساختار باقی مانده دندان به حدی است که بتواند روکش را نگه دارد، نباید پست و کور انجام شود.
انواع پست و کور دندان چیست؟
دو نوع درمان پست و کور وجود دارد:
- پست و کور پیش ساخته (آماده)
- پست و کور سفارشی (پس از قالب گیری، در آزمایشگاه ساخته می شود و ممکن است چند پایه باشد)
چگونه دندان با پست و کور ترمیم می شود؟
دندانپزشک تصمیم می گیرد چه نوع پست و کور برای بیمار مناسب تر است. این تصمیم گیری بر مبنای شدت و گستردگی آسیب دیدگی دندان صورت می گیرد.
برای انجام پست و کور، ابتدا دندان عصب کشی می شود. برای عصب کشی باید سوراخی در تاج ایجاد شود تا به داخل دندان دسترسی باشد. تمامی محفظه پالپ و ریشه دندان به طور کامل تخلیه می شوند و با کمک ابزاری به نام فایل، دیواره ها نیز تراشیده و تمیز می شوند. پس از ضد عفونی و پاکسازی کامل داخل دندان، پست در داخل ریشه قرار داده شده و چسبانده می شود. سپس دندان با مواد پر کننده مخصوصی، پر می شود. در نهایت دندان شکل دهی می شود و آماده روکش می گردد.
در این مرحله دندان قالب گیری می شود تا روکش برای آن ساخته شود. پس از آماده شدن روکش، مجددا به دندانپزشک مراجعه می کنید تا روکش به دندانتان چسبانده شود.
معایب و مزایای پست و کور دندان چیست؟
مهمترین مزیت پست و کور، تقویت ساختار دندان و قابلیت نگه داشتن روکش است.
با این حال این روش معایبی هم دارد، به همین دلیل گفته می شود تا زمانی که ساختار دندان میتواند روکش را پشتیبانی کند، نباید از این روش انجام شود.
معایب پست و کور به صورت زیر است:
- در آماده سازی فضا برای جایگذاری پست یا میله، خطر سوراخ شدن ساختارها وجود دارد.
- وجود میله در ریشه دندان باعث می شود احتمال شکستن آن بیشتر شود و عصب کشی مجدد دندان خیلی سخت تر شود.
- گذاشتن پست و کور در دندان تهاجمی است و نیاز به برداشتن بسیاری از بافتهای سالم دندان دارد.
جنس پست و کور چیست؟
برای پست یا میله ای که در داخل ریشه دندان قرار می گیرد، ممکن است از استیل، کامپوزیت، تیتانیوم، آلیاژ تیتانیوم و یا طلا استفاده شود.
جنس کور که برای بازسازی دندان استفاده می شود همان مواد پر کننده دندان است مانند آمالگام (مواد نقره ای رنگی که بیشتر برای پر کردن دندانهای عقبی استفاده می شود)، رزین کامپوزیت و یونومر شیشه.
پست و کور بهتر است یا ایمپلنت دندان؟
همیشه تلاش دندانپزشکان بر این است که تا جایی که می شود، دندان طبیعی نجات داده شود چرا که هیچ چیزی مثل دندان خودتان نمی شود. دندان طبیعی مقاومت خوبی دارد، عوارضی ایجاد نمی کند، هزینه خاصی ندارد، نیازی به جراحی تهاجمی ندارد و دردسری برایتان به وجود نمی آورد مگر این که از آن خوب مراقبت نکنید. از طرفی همه مراقبتهایی که باید از دندان خود بکنید، از ایمپلنت هم باید بکنید.
با این حال گاهی اوقات علیرغم همه تلاش ها، دندان به قدری آسیب دیده است که ناچار به کشیدن آن هستید. در این موارد ایمپلنت دندان اولین توصیه دندانپزشکان است چرا که کاملا محکم و مقاوم است و طول عمر خوبی دارد.
