فلوراید چیست؟
فلوراید یک ماده معدنی طبیعی است که در پوسته زمین وجود دارد و در طبیعت به وفور یافت می‌شود.
اغلب جهت جلوگیری از پوسیدگی دندان، آن را به آب آشامیدنی اضافه می‌کنند.
پوسيدگی به عنوان بيماری عفونی درنظر گرفته می شود كه شامل دوره هايی از از دست دادن مواد معدنی و به دست آوردن مجدد آنهاست.
با درنظر گرفتن اين مسئله كه كنترل باكتری های عامل پوسيدگی تنها با روشهای مكانيكی سخت به نظر می رسد استفاده ازمواد شيميايی می تواند عامل كمكی مناسبی باشد.
در ميان اين مواد فلورايد نقش مهمی در بهداشت دهانی و دندانی در طول ٥٠ سال گذشته داشته است.
مطالعات نشان داده است احتمال ضدپوسیدگی دندانها در افرادی که در سنین رشد آب حاوی فلووراید می‌آشامند، یک سوم افرادی است که آب بدون آن را می‌آشامند.
هر کس باید هر روز فلوراید مصرف کند. این ماده نه تنها برای کودکان بلکه برای تمام سنین سودمند است و برخی از مردم فکر می‌کنند که بروز پوسیدگی دندان با افزایش سن امری طبیعی است.
فلوراید با آنکه از مهمترین عناصر طبیعی در ساختمان دندان است ولی تنها عامل جلوگیری کننده از پوسیدگی نیست بلکه بهداشت دهان بالاترین عامل پیشگیری است.
از ترکیبات مهم آن، منوفلوز و فسفات MFP و استانوس فلوراید است و استفاده از خمیردندان هائی و استانوس فلوراید است و استفاده از خمیردندان هائی که حاوی این ترکیبات هستند دارای ارجحیت بیشتری است.
با این حال، همانند هر ماده دیگری در طبیعت مصرف بیش از حد آن نیز با خطرات و عوارضی همراه است.
فلوراید یک ماده معدنی طبیعی است که به ساختن دندان‌های قوی و جلوگیری از پوسیدگی کمک می‌کند.
اگر داخل آب لوله کشی مقادیر کمی‌فلوراید وجود داشته باشد برای کاهش پوسیدگی دندان مفید است.
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها CDC می‌گوید که آب حاوی فلوراید، پوسیدگی دندان را تا حدود ۲۵ درصد کاهش می‌دهد. اما در کشور ما به آب فلوراید اضافه نمی‌کنند.
به همین دلیل باید فلوراید را از سایر منابع به دندانها برسانید.
درمان‌های حاوی فلوراید ممکن است مزایای مهم تری را برای محافظت از دندانها ارائه دهند.
این درمان‌ها می‌تواند برای افرادی که در معرض خطر پوسیدگی دندان هستند مفید باشد.
اما ممکن است برای همه مناسب نباشد. در این مقاله از کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی زاگرس به تفاوت فلوراید در خمیر دندان و فلوراید تراپی، مزایا و عوارض آن می‌پردازیم.
فلورایدتراپی چیست ؟
فردی که در معرض خطر پوسیدگی دندان است ممکن است از فلوراید تراپی بهره مند شوند.
فلوراید تراپی‌ها معمولاً درمان‌های حرفه ای حاوی غلظت بالایی از فلوراید هستند که دندانپزشک برای بهبود سلامت و کاهش خطر پوسیدگی روی دندان‌های فرد اعمال می‌کند.
این درمان‌های داخل مطب ممکن است به شکل محلول، ژل، فوم یا وارنیش باشند.
همچنین برخی از درمان‌های فلوراید با غلظت بالا تحت نظر دندانپزشک وجود دارد که افراد می‌توانند در خانه از آنها استفاده کنند. فلورایدی که دندانپزشکان در این درمان‌ها استفاده می‌کنند مشابه فلوراید موجود در خمیر دندان است.
با این حال، درمان حاوی دوزهای بسیار بالاتری است و ممکن است فواید سریعتری از خود نشان دهد.
فلوراید چیست؟
فلوراید یک ماده معدنی طبیعی است که در بسیاری از غذاها و آب یافت می شود.
در دندانپزشکی، ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی از فلوراید برای تقویت دندان ها و کاهش خطر پوسیدگی استفاده می کنند.
یک سوال مهم که در اینجا مطرح می شود نحوه عملکرد فلوراید است. فلوراید چه می کند؟
هر روز مینای دندان (لایه محافظ بیرونی دندان) مواد معدنی را به دست می آورد و از دست می دهد.
هنگامی که اسیدهای تولید شده از باکتری ها، پلاک ها و قندهای موجود در دهان انباشته می شوند، به مینای دندان حمله کرده و مواد معدنی را از دست می دهند (این فرآیند دمینرالیزاسیون نامیده می شود). هنگامی که غذا و آب حاوی مواد معدنی را مصرف می کنید، موادی مانند فلوراید، کلسیم و فسفات به دست می آورید (این فرآیند معدنی سازی مجدد است).
پوسیدگی دندان در نتیجه دمینرالیزاسیون بیش از حد بدون رمینرالیزاسیون ایجاد می گردد.
فلوراید دندان با مقاوم‌تر کردن مینای دندان در برابر حملات اسیدی به جلوگیری از پوسیدگی دندان کمک می‌کند. همچنین پوسیدگی اولیه را معکوس می کند.
انواع فلوراید
بسیاری از غذاها و آب حاوی فلوراید هستند. همچنین می توانید خمیر دندان و دهانشویه حاوی فلوراید بخرید.
می توانید دهانشویه فلوراید کم استحکام را بدون نسخه بخرید. غلظت های قوی تر به شکل مایع یا قرص نیاز به تجویز پزشک دارد.
دندانپزشک همچنین می تواند فلوراید را به شکل زیر برای دندان ها انتخاب نماید:
1. فوم: آن ها را در یک سینی مخصوص پخش می کنند، سپس روی دندان های شما قرار می دهند.
2. وارنیش: مستقیماً با استفاده از برس یکبار مصرف روی دندان های شما قرار می گیرند.
این روش بیشتر برای کودکان مناسب می باشد. قبل از آن دندان های بیمار وسط دندانپزشک تمیز می شود.
3. ژل: به یکی از دو روش فوق انجام می شود. این ژل به دو صورت رایج استانوس فلوراید و فسفات فلوراید اسیدی موجود بوده که برای کودکان زیر 7 سال مناسب است و حدود هر 6 ماه یک بار و در 4 دقیقه استفاده می گردد.
پس از آن دهان نباید تا یک ساعت شسته شود.
عوارض فلوراید چیست؟
شایع ترین عارضه جانبی فلوراید، فلوئوروزیس (تغییر رنگ دندان ناشی از فلوراید) است.
افراد مبتلا به فلوئوروزیس لکه هایی روی دندان های خود ایجاد می کنند که می تواند از سفید روشن تا قهوه ای تیره متغیر باشد.
این لکه‌ها معمولاً در طول رشد دندان، معمولاً در کودکان زیر 6 سال ایجاد می‌شوند. فلوروزیس اغلب در نتیجه مصرف فلوراید طبیعی مانند فلوراید موجود در آب چاه ایجاد می شود.
اگر آب چاه دارید، آزمایش یک نمونه می تواند به تعیین مقدار فلوراید در آب شما کمک کند.
شما نمی توانید فلوئوروزیس را از بین ببرید، اما دندانپزشک ممکن است بتواند از روش های سفید کننده خاصی برای رفع این مشکل استفاده کند.
اگر سفید کردن حرفه ای تاثیر نداشت، می توانید باندینگ دندان یا ونیرها را انتخاب نمایید. هنگامی که فلوراید در مقادیر کم مصرف می شود، مانند آنچه در آب آشامیدنی و محصولات دندانی یافت می شود، معمولاً عوارض جانبی ایجاد نمی کند.
با این حال، اگر فلوراید بیش از حد مصرف شود، ممکن است موارد زیر را تجربه کنید:
- ناراحتی معده
- حالت تهوع و یا استفراغ
- اسهال
- افزایش بزاق
- کهیر
- طعم صابون یا شور در دهان
- ضعف، لرزش یا تشنج
نحوه تاثیر فلوراید بر روی دندان ها
فلوراید از طرق مختلف می تواند اثر بگذارد:
- مصرف فلوراید سبب ورود آن به عاج و مینای دندان های رویش نیافته می شود و باعث استحکام دندان و افزایش مقاومت آن در برابر پوسیدگی می گردد.
- فلوراید مصرفی به داخل بزاق ترشح می شود که اگر چه غلظت بزاقی آن کم است، غلظت آن در پلاک میکروبی زیاد بوده و سبب کاهش تولید اسید می شود که خود باعث کاهش پوسیدگی دندانی می گردد.
مصرف موضعی آن (دهانشویه، خمیردندان،ژل، وارنیش و.. ) باعث ورود آن به ساختمان دندان شده و در محکم شدن ساختمان دندان موثر است.
همچنین باعث کاهش بروز پوسیدگی در دندان های شیری به میزان ۴۰ تا ۵۰% و در دندان های دائمی به میزان ۵۰ تا ۶۰% می شود.
لازم به ذکر است در صورتیکه امکان پذیر باشد افزودن آن به آب آشامیدنی جامعه می تواند موثرترین روش برای پیشگیری از پوسیدگی دندانی باشد.
برخی از معایب استفاده بیش از حد از این ماده عبارتند از:
- فلوئوروزیس عارضه ای ناشی از مصرف بیش از حد و طولانی مدت فلوئور است و باعث ایجاد ناهنجاری های استخوان و دندان می شود.
- مصرف بیش از حد آن سمی است و می تواند با کلسیم زدایی موجب پوکی استخوان شود.
- مصرف بیش از حد آن می تواند دندان های شما را تا ابد لکه دار کند.
- مصرف این ماده در کودکان باید با احتیاط همراه باشد. کودکان زیر سه سال قادر به تف کردن نیستند.
امروزه راههای مختلفی جهت استفاده از فلوراید متدوال است:
الف) روش های موضعی
- دهانشویه سدیم فلووراید
- خمیردندان حاوی فلووراید
- ژل و وارنیش فلووراید
نکته: برخی ترکیبات حاوی فلووراید با غلظت بالا مثل ژل و وارنیش باید توسط دندانپزشک و یا بهداشتکار دهان و دندان برای بیماران بکار برده شود.
ب) روش های خوراکی
- افزودن به آب آشامیدنی
- افزودن به نمک، شیر و ..
- استفاده از قرص و قطره فلوراید
محصولات حاوی فلوورايد به اشكال مختلفي مانند خميردندان، دهانشويه، ژل و وارنيش وجود دارند.
فواید فلوراید تراپی
فلوراید فواید زیادی برای دندان دارد که با آنها آشنا می‌شویم:
- به بدن کمک می‌کند تا از مواد معدنی مانند کلسیم و فسفات بهتر استفاده کنند. دندانها این مواد معدنی را دوباره جذب می‌کنند تا مینای ضعیف دندان را ترمیم کنند.
- هنگامی‌که دندانها در حال رشد هستند به ساختار دندان می‌پیوندد تا مینای دندانها را تقویت کند و آنها را در برابر باکتری‌ها و حفره‌ها محافظت کند.
- با آسیب رساندن به باکتری‌هایی که باعث ایجاد حفره می‌شوند، رشد حفره‌ها را کند یا حتی معکوس می‌کند.
وقتی این فواید با هم جمع شوند، به موارد زیر کمک می‌کنند:
- خطر ایجاد حفره را کاهش دهد.
- رشد حفره‌ها را کند می‌کند.
- کارهای گران قیمت دندانپزشکی را به تعویق می‌اندازد.
- طول عمر دندان‌های شیری را افزایش دهد.
- باعث کاهش زمان و هزینه ای می‌شودکه یک فرد باید در دندانپزشکی صرف کند.
- از بیماری لثه جلوگیری می‌کند.
- درد دندان را کاهش می‌دهد.
- مانع از دست دادن زودرس دندان می‌شود.
درمان‌های فلوراید می‌توانند سلامت دهان و دندان را بهبود بخشند، که به گفته منبع مورد اعتماد سازمان جهانی بهداشت WHO، سلامت کلی دندان را حفظ می‌کند.
سلامت ضعیف دهان و دندان می‌تواند باعث ایجاد طیف وسیعی از بیماری‌های دیگر از جمله بیماری‌های قلبی عروقی شود.
عوارض جانبی فلوراید
در ادامه با برخی از عوارض جانبی فلوراید آشنا می‌شویم.
- تغییر رنگ دندان
برخی از حامیان سلامت بدن انسان در مورد فلوراید در دوزهای بالا ابراز نگرانی کرده اند. - همچنین استدلال می‌کنند که فلوراید برای کودکان بی خطر نیست و حتی ممکن است آب حاوی فلوراید خطرناک باشد. این یک افسانه است که درمان‌های فلوراید یا آب حاوی فلوراید باعث آسیب می‌شوند.
اما برخی از افراد ممکن است عوارض جانبی مانند تغییر رنگ دندان را تجربه کنند.
به این مشکل فلوروز می‌گویند. فلوروز عارضه ای است که باعث ایجاد رگه‌های سفید یا تغییر رنگ روی دندانها می‌شود.
فلوئوروزیس زمانی اتفاق می‌افتد که در کودکان زمانی که دندان‌های شیری و بزرگسال زیر لثه‌ها در حال رشد هستند، فلوراید زیادی مصرف کنند.
کودک از بدو تولد تا ۸ سالگی ممکن است دچار فلوئوروزیس شود.
تغییر رنگ در میان کودکان خردسالی که بیش از حد فلوراید مصرف می‌کنند، به دلیل مصرف مکمل‌های فلوراید یا قورت دادن خمیر دندان شایع‌تر است.
کارشناسان توصیه می‌کنند که حتی کودکانی که خیلی کوچک هستند و نمی‌توانند خمیردندان را بیرون بریزند و دهان خود را بشویند باز هم باید از خمیر دندان حاوی فلوراید استفاده کنند.
آکادمی‌دندانپزشکی اطفال آمریکا توصیه می‌کند که والدین یا مراقبان کودک به محض رویش اولین دندان کودک از مقدار کمی‌خمیر دندان حاوی فلوراید استفاده کنند.
این کار از دندان‌های کودک در برابر پوسیدگی محافظت می‌کند. اما اگر میزان کمی‌خمیر دندان حاوی فلوراید استفاده شود و کودک به طور تصادفی خمیر دندان را ببلعد، آنها را در معرض خطر فلوئوروزیس قرار نمی‌دهد.
- آلرژی یا تحریک
ممکن است در موارد بسیار نادر برخی از افراد واکنش آلرژیک به فلوراید داشته باشند یا دچار تحریک پوست شوند.| - اثرات سمی
اگر فلوراید به اشتباه یا با دوزهای بسیار بالا استفاده شود، می‌تواند سمی‌باشد. اما مصرف این مقدار دوز بالا معمولا اتفاق نخواهد افتاد و غیر معمولی است.
استفاده از وارنیش در فلورایدتراپی برای کودکان زیر ۶ سال توصیه می‌شود. وارنیش فلوراید گزینه ایده آل برای کودکان خردسال است، زیرا کودکان تمایل به بلع فوم یا ژل دارند که ممکن است باعث تهوع و استفراغ شود.
توصیه‌هایی برای استفاده از فلوراید
دندانپزشکان توصیه می‌کنند که همیشه مقادیر کمی‌فلوراید را به صورت خوراکی مصرف کنید.
مسواک زدن دندانها دو بار در روز با خمیر دندان حاوی فلوراید به سلامت دندانها کمک می‌کند.
برای کودکان و بزرگسالان که بیشتر در معرض خطر پوسیدگی هستند، فلوراید تراپی می‌تواند مزایای بیشتری را به همراه داشته باشد.
فلوراید برای کودکان
حفره‌های دندانی شایع ترین بیماری مزمن دوران کودکی است که پنج برابر بیشتر از آسم شایع است.
دندانپزشکان درمان فلوراید را برای همه کودکان به محض شروع رشد دندانها توصیه می‌کند تا از پوسیدگی، درد و عفونت‌های دندانی در آینده جلوگیری شود.
دندانپزشکان بسته به خطر پوسیدگی در کودک باید هر ۳ تا ۶ ماه یکبار فلوراید درمانی را تکرار کنند.
برای کاهش خطر قرار گرفتن بیش از حد در معرض فلوراید برای کودکان، دندانپزشکان موارد زیر را نیز توصیه می‌کنند:
- والدین باید دندان‌های کودکان را با مقدار کمی‌خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنند تا پوسیدگی را کاهش داده و خطر فلوئوروزیس را به حداقل برسانند.
- برای کودکان زیر ۳ سال، بیش از یک دانه برنج خمیر دندان حاوی فلوراید استفاده نکنید.
- برای کودکان ۳ تا ۶ ساله، از خمیر دندان حاوی فلوراید به اندازه یک نخود استفاده کنید.
- همیشه بر مسواک زدن کودک نظارت داشته باشید تا مطمئن شوید که مقدار مناسبی از خمیر دندان را استفاده می‌کند. سعی کنید در صورت امکان بیشتر آن را بیرون بریزد.
- دهانشویه حاوی فلوراید برای کودکان زیر ۶ سال مناسب نیست زیرا ممکن است مقدار زیادی فلوراید را ببلعند.
فلوراید برای بزرگسالان
توصیه‌های فلوراید برای بزرگسالان متفاوت است. مطالعات مختلف طیف وسیعی از غلظت‌ها، دوزها و فرکانس‌های درمان را بررسی کرده‌اند.
اگر فردی در معرض خطر متوسط تا زیاد پوسیدگی دندان باشد، فلوراید درمانی حرفه ای می‌تواند کمک کننده باشد.
متخصصان توصیه می‌کنند افرادی که در معرض خطر ابتلا به پوسیدگی هستند، دو بار در سال از فلوراید تراپی حرفه ای استفاده کنند.
فلوراید تراپی چقدر موثر است؟
درمان‌های فلوراید، مانند وارنیش فلوراید، تأثیر قابل‌توجهی در پیشگیری از پوسیدگی دندان‌های شیری و دائمی‌دارند.
فلوراید در خمیر دندان
حفظ دندانها و کاهش خطرات پوسیدگی به دو عامل بستگی دارد: عادات بهداشتی دندان و خمیر دندانی که استفاده می‌کنید. وقتی خمیر دندان می‌خرید، با فرمول‌هایی با فلوراید و بدون فلوراید مواجه می‌شوید.
اگرچه محلول‌های بدون فلوراید می‌توانند باکتری‌ها را از بین ببرند اما خمیر دندان‌های حاوی فلوراید برای کنترل حفره موثرتر هستند.
مزایای خمیر دندان حاوی فلوراید
فلوراید یک ماده معدنی طبیعی در پوسته زمین است. برخی از کشور‌ها از حدود ۷۰ سال پیش شروع به اضافه کردن فلوراید به منابع آب عمومی‌برای بهره مندی از مزایای آن برای سلامت دندان کرده اند.
تحقیقات نشان داده است که با افزودن فلوراید به منابع آب عمومی، شرایط مرتبط با پوسیدگی دندان در بزرگسالان و کودکان ۲۵ درصد کاهش می‌یابد.ا
در دوزهای کم، فلوراید مینای دندان را در برابر اسیدهای ایجاد شده توسط باکتری‌های موجود در دهان تقویت می‌کند.
در دراز مدت، این رویکرد میزان پوسیدگی دندان را کاهش می‌دهد و تعداد حفره‌هایی را که افراد عادی تجربه می‌کنند کاهش می‌دهد.
به طور خاص، فلوراید فرآیند دمینرالیزاسیون را کند می‌کند و می‌تواند مینای دندان را دوباره معدنی کند.
با این کار مقدار کم پوسیدگی در مراحل اولیه را کاهش می‌دهد. فلوراید همچنین میزان پلاک موجود بر روی دندان که یک پیش‌ساز واضح برای پوسیدگی دندان و بیماری لثه است را کاهش می‌دهد.
خمیردندانی که حاوی فلوراید است نباید ماده دیگری که پوسیدگی دندان را تسریع کند داشته باشد.
به عنوان مثال، طعم دهنده‌هایی که حاوی شکر هستند در خمیر دندان نباید وجود داشته باشد.
انواع مختلف فلوراید موجود در محصولات مرتبط با دندان
خمیر دندان حاوی فلوراید
دهانشویه‌های فلوراید
ژل و فوم فلوراید
وارنیش فلوراید
جمع بندی
فلوراید در خمیر دندان و فلوراید تراپی دو روش متفاوت برای حفظ بهداشت دهان و دندانها هستند. فلوراید موجود در خمیر دندان معمولاً به میزان ۰.۳۲٪ است و برای روزمرگی استفاده می‌شود.
این روش به کنترل پوسیدگی و بهبود بهداشت دهان کمک می‌کند.
از سوی دیگر، فلوراید تراپی به شکل دهانشویه، ژل، فوم یا وارنیش روی دندانها اعمال می‌شود.
این روش‌ها دارای غلظت فلوراید بسیار بالاتری نسبت به خمیر دندان هستند و معمولاً به مراجعه حرفه‌ای نیاز دارند.
فلوراید تراپی در بیماران با ریسک بالای پوسیدگی، بیماران ارتودنسی و در موارد خاص دیگر موثر است.
این روش‌ها می‌توانند به تقویت مینای دندانها و کاهش احتمال پوسیدگی کمک کنند.
بنابراین، تفاوت اصلی بین دو روش در غلظت فلوراید، روش اعمال و موارد استفاده آنهاست.
همچنین، فلوراید تراپی معمولاً به نظارت حرفه‌ای نیاز دارد. در حالی که خمیر دندان به صورت روزمره و بدون نیاز به راهنمایی حرفه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد.
